Argos
Interview met van Agt over Nederlands geheime missie in Irak
Regeerakkoord muilkorft parlement’
Oud-premier Dries van Agt (CDA) vindt tegenhouden Irak-onderzoek politiek onverstandig en principieel onjuist
“De klemmende, eenvoudige, maar eigenlijk onbeantwoordbare vraag: ‘als gij niets te verbergen hebt, waarom mag er dan geen Irak-onderzoek komen?’ zal premier Balkenende blijven achtervolgen.” Dit voorspelt oud-CDA-premier Dries van Agt vandaag (vrijdag 30 maart 2007) in het radioprogramma Argos (VPRO/VARA) op Radio 1. Van Agt, prominent partijgenoot en een van de voorgangers van Balkenende, zegt dat de bij de formatie gemaakte afspraak dat er geen parlementair onderzoek mag komen naar de steun die Nederland heeft gegeven aan de militaire aanval op Irak hem heeft “verbluft”. Hij vindt die afspraak politiek onverstandig en principieel onjuist.
“Het heeft mij verbluft, omdat bij mijn beste weten het nog nooit in de parlementaire geschiedenis van dit land is voorgekomen dat bij een kabinetsformatie een afspraak werd gemaakt die in feite resulteert in het muilkorven van het parlement, de staatsrechtelijk daartoe aangewezen toezichthouder op de regering. Ik ken geen afspraak van deze strekking ooit eerder in onze parlementaire geschiedenis gemaakt. Ik vind dit niet best en dan gebruik ik een understatement. Dit pakt heel slecht uit voor de regering en dat was voorspelbaar.”
“Het is onweerlegbaar dat de aanval door Amerikanen, Engelsen en door ons minstens politiek gesteund in strijd was met het internationale recht.” Met de formulering “door ons minstens politiek gesteund” duidt de oud-premier op de berichtgeving van Argos en inmiddels ook andere media dat er door Nederland in het geheim ook militaire steun is verleend aan de oorlog tegen Irak. Dit wordt door de regering tot nu toe ontkend. De regering heeft begin 2003 beweerd de Amerikaanse aanval alleen politiek en niet militair te steunen.
Oud-premier Van Agt legt in het Argos-interview uit waarom de Nederlandse steun naar zijn oordeel principieel onjuist was: “Deze aanval stond haaks op het handvest van de VN: er was geen mandaat voor en er was ook geen sprake van zelfverdediging. Dat dit wederrechtelijk was is enkele malen bevestigd door de - door iedereen geprezen en vereerde - Kofi Annan, de toenmalige secretaris-generaal van de VN. Dat kun je niet zo maar laten passeren. Het ging hier niet om een futiliteit, maar het ging hier om betrokkenheid bij een aanvalsoorlog. Nederland is in 2003 op onhoudbare gronden, om redenen die geen mens kan staande houden in het debat, die oorlog binnengegaan als politieke steunverlener.”
Van Agt legt uit waarom deze kwestie de regering zal blijven achtervolgen. “Dit heeft natuurlijk een weerslag op degenen die destijds politieke verantwoordelijkheid hebben gedragen. Ik doel op de ministers van toen en ook wel een beetje op de Kamerleden van toen die zich dit verhaal hebben laten welgevallen. De parlementariërs van toen, behalve zij die zich met hand en tand hebben geprobeerd te verzetten, hebben boter op het hoofd.”
Argos vroeg de oud-premier ook naar de speciale rol van de huidige premier.
“Argos: Degene die het meest hiervoor verantwoordelijk was. is toch de toenmalige en huidige premierminister Jan Peter Balkenende.
Van Agt: Dat is zo.
Argos: Dat is een partijgenoot van u.
Van Agt: Dat is ook zo.
Argos: U bent een van zijn voorgangers als CDA-premier.
Van Agt. Ja. Ik zou graag over de hele lijn lovende woorden over hem spreken. Maar soms kan dat niet. En over dit onderwerp kan dat helaas niet.
Argos: Wat zou u uw partijgenoot Balkenende willen adviseren?
Van Agt: Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald, anders gaat die ondergrondse brand door.
Argos: Dus u adviseert hem: sta toe dat er een onderzoek komt?
Van Agt: Ja. De premier en degenen die hem zeer nabij zijn zullen achtervolgd blijven worden, voor geruime tijd, met die klemmende, eenvoudige, maar natuurlijk eigenlijk onbeantwoordbare vraag: als gij niets te verbergen hebt, waarom mag er dan geen onderzoek komen? U kunt zeggen: dat hoeft niet, het is overbodig, het is zonde van de tijd, het is zonde van de duiten die het eventueel ook nog kost, maar waarom màg er geen onderzoek komen? Dat is en blijft een onbeantwoordbare vraag en die zal de premier almaar blijven achtervolgen.”
In de uitzending verder:
NEDERLANDS GEHEIME MISSIE IN IRAK
Heeft Nederland in het geheim toch militair meegedaan aan de Irak-oorlog? Deze vraag kwam deze week weer volop in de politieke actualiteit na uitzendingen van het tv-programma Reporter en van Argos. Beide programma's onthulden onder meer dat de Verenigde Staten in november 2002, vier maanden voor de inval in Irak, aan de Nederlandse regering het verzoek deden om de aanval militair te steunen met nader gespecificeerde militaire middelen. De Tweede Kamer wist daar niets van. Dat was ook helemaal niet nodig, zo reageerde premier Balkenende afgelopen vrijdag, want we hebben nee gezegd tegen de Amerikanen en gaven alleen politieke steun aan de militaire operatie. Dus waarom zouden we de Kamer dan hebben moeten informeren over dat Amerikaanse verzoek. Maar Argos berichtte twee weken geleden dat Nederlandse militairen eind 2002/begin 2003 wel degelijk actief hebben meegedaan in het beginstadium van de Irak-oorlog. Wij baseren dat op verschillende bronnen in kringen van defensie en inlichtingendiensten in binnen- en buitenland. Alleen moeten die om veiligheidsredenen anoniem blijven. Maar er is ook een bron voor de Nederlandse militaire deelname, die niet anoniem is gebleven. Een bron uit onverwachte hoek.
KORT GEDING OVER VERDACHTE SCHIPHOLBRAND
Eind mei komt de zaak tegen Ahmed Issa Al Jeballi voor, de enige verdachte in de Schipholbrand-zaak. Zijn advocaat klaagt de Staat aan omdat zijn client van Justitie Nederland niet mag verlaten, maar tegelijkertijd geen beroep kan doen op welke voorziening dan ook omdat hij illegaal in ons land verblijft.
BOEKBESPREKING
Boekenrubriek met Aukje Holtrop.
- J.J.Voskuil: Onder andere, portretten en herinneringen. Van
Oorschot. ISBN 9789028241077
- Cornelie van Uuden & Pieter Stokvis: De gezusters van Vloten. De
vrouwen achter Frederik van Eeden, Willem Witsen en Albert Verwey.
Bert Bakker. ISBN 97890351 3087 6
- Arjen Fortuin en Joke Linders: Bespottelijk maar aangenaam. De
biografie in Nederland. Bas Lubberhuizen. ISBN 9789059371399