Argos

Een koel huis als luxeproduct

In rap tempo zijn we in Nederland aan het isoleren, installeren we zonnepanelen en nemen huiseigenaren een warmtepomp in huis. Allemaal met het oog op de klimaatdoelen van 2050. Maar tegen die tijd krijgen we ook te maken met wel twee tot drie keer zoveel tropische dagen als nu. Is Nederland eigenlijk wel tegen hitte bestand?

Door: Reinier Tromp en Ines van den Adel

Vanaf deze zomer onderzoekt Argos samen met wetenschappers en technici hittestress in Nederlandse woningen. Het gaat om woningen die onlangs nog gebouwd zijn en waar we temperaturen meten van wel 30 graden. 

Huiseigenaren kunnen zich wapenen tegen deze gevolgen van klimaatverandering. Ze schaffen zonwering aan of investeren in een airco. Maar voor huurders ligt dat anders. Die zijn afhankelijk van woningcorporaties. En zelfs als ze naar de Huurcommissie of de kantonrechter stappen, blijkt het voor huurders enorm lastig om te bewijzen dat hun woning onleefbaar is tijdens warme dagen.

Ook last van hittestress? Vul hier de vragenlijst van de Hogeschool van Amsterdam in en help onderzoekers een beter beeld te krijgen van hittebeleving.

Zaterdag 9 september, 14 uur, NPO Radio 1

op deze pagina

Abonneer je op Argos-podcast

De wekelijkse radio-uitzending van Argos is ook te beluisteren als podcast via ►Spotify ►ApplePodcasts ►Stitcher ►RSS-feed. Meer weten? Klik hier.

sprekers

Daisy Petrona

Bewoner van een warme sociale huurwoning in Nijmegen

Lisanne Corpel

Docent-onderzoeker Klimaatbestendige Stad aan de Hogeschool van Amsterdam

Behnam Taebi

Hoogleraar Energy & Climate Ethics aan de TU Delft

Teije Terhorst

Project- en programma-ontwikkelaar van Waag Futurelab

Ines van den Adel

Innovatief journalist Argos

Reinier Tromp

Onderzoeksjournalist Argos

Lees hier de reacties van Portaal en het ministerie van Volkshuisvesting

reacties op de uitzending

Portaal is bekend met de hitteproblematiek in het betreffende complex en hitteproblematiek in het algemeen. Wij handelen hierbij naar geldende wet- en regelgeving. In nieuwbouw maken we hierbij gebruik van de nieuwste technieken en inzichten. Bij renovatie proberen we door onder andere isolatie en mechanische ventilatie de situatie te verbeteren voor onze huurders.

Ten aanzien van de vraag over complex Frij’hof (Ploegstraat/Anton Sieberspad):

In 2020 zijn wij door de bewoners van het complex gevraagd om maatregelen te nemen tegen de hitte in hun woning in de zomermaanden. Hierop hebben wij onafhankelijk onderzoeksbureau (Nieman) onderzoek laten verrichten. In het rapport dat zij opleverden, is aangegeven dat er geen gebreken zijn aan het complex en de woningen die ons als verhuurder verplichten om maatregelen te nemen. Daarnaast aanbevelingen die helpen om de warmte beter ‘buiten’ te houden.   

Wij hebben vervolgens bewoners hierover geïnformeerd en hebben tips gegeven over maatregelen die zij makkelijk zelf kunnen nemen om de woning in de zomermaanden koeler te houden. Daarnaast hebben we een eenmalige aanbieding gedaan aan alle bewoners om in 2021 of 2022 gebruik te maken van een collectieve maatregel; zonwerend folie (als een van de aanbevelingen uit het rapport). De helft van de kosten zouden wij voor onze rekening nemen. Hiertoe waren wij niet verplicht, maar hebben wij als geste naar deze bewoners aangeboden. Na gesprekken tussen de huurdersbelangenvereniging en de bewoners heeft Portaal het voorstel van de folie op verzoek van de HBV aangepast voor screens in 2023. Verder hebben wij in overleg met de bewoners de mogelijkheid om zelf maatregelen te nemen verruimd, door aanpassing van het reglement.

 

Formeel:

  1. De wet- en regelgeving is niet gewijzigd op het gebied van normen voor toegestane warmte in woningen, dus de situatie is niet gewijzigd t.a.v. eerdere reacties aan bewoners. Als bewoners hierover in verweer willen gaan, dan is daartoe een klachtenprocedure. Als deze een andere uitkomst geeft, dan zullen wij daar uiteraard naar handelen. Wijzelf beoordelen dit niet.  
  2. Er is een rapport van bureau Nieman dat bevestigt dat wij als verhuurder niets hoeven te doen in het complex.
  3. Er is een uitspraak van de kantonrechter, waarin wij als verhuurder in het gelijk zijn gesteld, waaruit volgt dat wij formeel tot geen actie verplicht zijn. Toch helpen we en denken we mee.

Vraag Argos 

Aanstaande zaterdag maken wij een uitzending over hittestress. Daarin zijn mensen te horen die last hebben van zeer hoge temperaturen in hun woning waardoor die voor hun, zeker in de zomermaanden, onleefbaar is. Zeker mensen die in een sociale huurwoning wonen, zijn afhankelijk van de huiseigenaar. Vaak woningbouwcorporaties of een particuliere verhuurder. Als ze hun probleem aankaarten en met ideeën komen om koelte in hun huis te brengen, krijgen ze vaak nul op hun rekest. Het gaat opvallend genoeg vaak juist om moderne woningen die erg goed geïsoleerd zijn en dus behaaglijk in de winter. Maar de hitte gaat niet weg als de temperatuur stijgt.  

Met het oog op de klimaatverandering en dus steeds warmer weer vraag ik me af:  

  1. Is het ministerie bekend met deze problematiek? 
  1. Zo ja, heeft het ministerie plannen om daar wat aan te doen?  
  1. Welke plannen heeft het ministerie om deze mensen te helpen? 

Opzet beantwoording 

  1. Is het ministerie bekend met deze problematiek? 

Ja, het ministerie is bekend met deze problematiek. Met klimaatverandering komen langere periodes van hitte steeds vaker voor en wordt de urgentie om onze omgeving hieraan aan te passen steeds groter. We doen dat op verschillende manieren. Zie hiervoor het antwoord op vraag 2.  

  1.   Zo ja, heeft het ministerie plannen om daar wat aan te doen?  

Zo geldt voor nieuwbouw sinds 2021 de TOjuli -eis. Dit is een indicator voor verlaging van het risico op oververhitting. Energieprestatie indicatoren - BENG (rvo.nl).  

Hittestress is een belangrijk onderdeel van het overkoepelend beleid in de Nationale aanpak Klimaatadaptatie gebouwde omgeving. Nationale aanpak Klimaatadaptatie gebouwde omgeving fase 1 | Rapport | Rijksoverheid.nl. Het ministerie van BZK werkt via deze aanpak en in nauwe samenwerking met andere ministeries, corporaties, gemeenten, kennisinstellingen en andere partijen op verschillende manier aan het tegengaan van hittestress. Dat gaat onder andere om: 

  • informatievoorziening aan mensen over het koel houden van woningen 
  • ondersteuning aan corporaties via de samenwerking tussen rijk, corporaties en huurdersorganisaties via de Hittegroep – Groene Huisvesters 
  • ondersteuning van gemeenten om te komen tot een integrale aanpak van het hittevraagstuk RVO | Klimaatadaptatie - Menukaart Hitte 
  • kennis ontwikkeling over de beste aanpak van hittestress via onderzoek zoals 

‘hitte in bestaande woningen 2.0’. 

  1. Welke plannen heeft het ministerie om deze mensen te helpen? 

Het ligt primair bij de (sociale) verhuurders om huurders  die last hebben van zeer hoge temperaturen te helpen via voorlichting en concrete maatregelen zoals zonwering en ventilatie. Uiteraard dragen de Rijksoverheid en de andere overheden bij aan het bredere probleem van hittestress via de bredere aanpak op het gebied van klimaatadaptatie (zie antwoord vraag 2). Bijvoorbeeld via een meer groene en schaduwrijke inrichting van de openbare ruimte.  

Indien huurders er niet uitkomen met hun verhuurders, kunnen zij hiervoor naar de Huurcommissie stappen. De rechter heeft geoordeeld dat sprake is van een gebrek indien er in het gehuurde onvoldoende faciliteiten zijn om de hoge binnentemperaturen gedurende in de nacht af te kunnen koelen. Huurders kunnen op deze manier van hun verhuurder vragen om aanpassingen aan de woning te doen om hitteoverlast te beperken. Als er sprake is van dusdanige hitteoverlast dat het woongenot van de huurwoning aangetast wordt, kan de Huurcommissie huurverlaging uitspreken tot het gebrek is verholpen. 
journalist Reinier over de uitzending
achtergrond

De strijd tegen warme woningen: de kopers zitten koel, de huurders zitten heet

Een met ijswater gevuld voetenbadje, een snelbinder die het raam openhoudt, en dat terwijl de montagelijm van de gordijnen van de ramen afsmelt. In Nederland zijn we vooral voorbereid op koude winters, maar we weten nog niet goed hoe om te gaan met de steeds warmer wordende zomers.

Snikhete slaapkamers zijn blinde vlek in klimaataanpak

Nederland wordt heel snel heter, maar over het klimaat in onze woningen weten we nog weinig. Argos trekt in de zomer langs de warmste kamers van Nederland voor een onderzoek naar hittestress. 

dossier

volg Thermo-staat

bekijk het volledige dossier meer