Overspel heb ik altijd een vreemd woord gevonden. Ik hoorde het vaak als mijn oom (eigenlijk oudoom) Henri op bezoek was. Vooral op verjaardagen, als er veel mensen in de kamer waren, dan was hij op z’n best. Hij was tien jaar politieagent toen een vriend hem vroeg voor zijn detectivebureau.
Hij aarzelde niet, hij was ongedurig, romantisch en avontuurlijk. Hij hield ervan als een schaduw in een portiek te staan om een overspelige bankdirecteur het huis aan de overkant te zien verlaten, en ziezo te mompelen. Later zocht ik het woord op in het etymologisch woordenboek van mijn vader.
‘Overspel (echtbreuk) middelnederlands; het werkwoord spelen betekent ook lijfsgemeenschap hebben; spelen boven haren man (haar man met een ander bedriegen); boven en over hadden ook de betekenis tegen, in strijd met.’ Het lijkt me dat de samensteller van het woordenboek bij overspel eerder aan de vrouw denkt dan aan de man.
Ik keek naar het tv-programma ‘Een nacht met mijn ex’. Drie gescheiden echtparen worden een nacht bij elkaar gebracht om te onderzoeken wat er nu allemaal precies gebeurd is, en hoe het verder moet. De paren zijn jong, ze hebben nog een leven voor zich. Ik heb het moeilijk uit te leggen idee dat de makers hopen op een herkansing. Deze keer houden twee paren het voor gezien, zij willen het niet nog een keer proberen. Eén paar blijft slapen en besluit tot een herkansing, maar niet halsoverkop. Het moet zorgvuldig gebeuren, stap voor stap. Voor mij was het wel interessant. Ik had dit paar bij de introductie aangewezen als enige herkanser. Dit getuigt dus van inzicht in de situatie, een solide mensenkennis en een groot inlevingsvermogen. En omdat ik deze eigenschappen normaliter juist ontbeer, was dit tv-avondje erg geslaagd. Maar het echte hoogtepunt van de avond was de uitleg van een jongeman die was vreemdgegaan en nu tot ontzetting van zijn ex vertelde dat hij dit niet als vreemdgaan beschouwde, want hij had haar nog nooit zijn vriendin genoemd. De verhouding was nog niet gesanctioneerd, als het ware. Zijn nieuwe meisje noemde hij ook niet zijn vriendin. Hij probeerde twee verhoudingen, hij maakte een vergelijking. Hij zou het als jezuïet ook goed gedaan hebben. Voor mij was het in ieder geval een fijne avond.