Zoals eerder opgemerkt, zijn er columnisten die met veel aplomb beweringen doen die onwaar zijn. Dat cafégasten aan de toog dergelijk gedrag vertonen, is niet alleen onvermijdelijk, maar zelfs het bestaansrecht van die toog; men drinkt om te vergeten dat men liegt.

1 Zoals eerder opgemerkt, zijn er columnisten die met veel aplomb beweringen doen die onwaar zijn. Dat cafégasten aan de toog dergelijk gedrag vertonen, is niet alleen onvermijdelijk, maar zelfs het bestaansrecht van die toog; men drinkt om te vergeten dat men liegt. Sommige columnisten, bijvoorbeeld de heer Eppink, schrijven om te vergeten dat ze liegen.

2 Over politici vraagt men zich weleens af: gelooft hij/zij nou echt in wat hij/zij zegt? Niet geloven in wat je zegt, zou cynisch zijn, maar dergelijke schizofrenie is een onvermijdelijk neveneffect van veel werk, misschien is het zelfs een neveneffect van specialisatie en machtsstructuren. Loonarbeid dwingt ons dikwijls tot het zeggen van dingen waarin we niet of maar gedeeltelijk geloven, en hoewel de politicus geen loonarbeider is in de strikte zin van het woord verkeert hij in dezelfde positie als veel loonarbeiders. Zijn baan en het behoud ervan dwingen hem tot overtuigingen die soms maar tijdelijk van aard zijn. Men zou dat echter geen cynisme moeten noemen.

3 Sommigen weigeren zich neer te leggen bij de tijdelijkheid van hun overtuigingen. Zij klampen zich vast aan hun overtuiging zoals een puistige puber aan zijn danspartner op een klassenfeest. Dit zijn de gelovigen onder ons – met een god of geen god heeft deze levenshouding niets te maken.

4 Mensen hebben niet alleen overtuigingen met betrekking tot de politiek, de economie, asielzoekers, het Palestijns-Israëlische conflict, Monsanto en de heer Rutte, maar ook aangaande hun eigen leven. Die opvattingen over het eigen leven hebben doorgaans weinig van doen met de opvattingen over de rest van de wereld. Ieder mens leeft op een verschillende planeet.

5 Veel engagement komt voort uit een diepe wanhoop over het eigen leven waardoor de geëngageerde zich noodgedwongen concentreert op andermans leven. Dat is geen vrijbrief voor egoïsme, het eigen leven is immers ook maar een overtuiging. Een tijdelijke uiteraard, zoals alle overtuigingen, al is de kans groot dat de overtuigingen van iemand als Nietzsche minder tijdelijk zijn dan die van u en mij.