Een korte verhandeling over Israël.

1. De staat Israël begon met het verschijnen van Theodor Herzls De Jodenstaat in 1896. Een antwoord van deze geseculariseerde, Weense Jood op de Dreyfus-affaire en het antisemitisme in het algemeen. Het geloof dat assimilatie een weg was naar acceptatie was gebroken. Er was geen plaats voor Joden in Europa, maar waarheen? In De Jodenstaat schrijft Herzl: ‘Twee gebieden komen in aanmerking, Palestina en Argentinië.’

2. Desalniettemin is het onwaarschijnlijk dat er een staat Israël zou zijn gekomen zonder de vernietiging van het Europese Jodendom. Het kan niet genoeg worden benadrukt: als de Europeanen de Joden met minder hartstocht en agressie hadden gehaat was er geen Joodse staat noodzakelijk geweest en was er geen Joodse staat gekomen. Op 29 november 1947 namen de Verenigde Naties resolutie 181 aan, waarin het vroegere Engelse mandaatgebied Palestina werd verdeeld in een Joodse en een Arabische natie, met een speciale status voor Jeruzalem. De oprichting van de staat in 1948 ging gepaard met etnische zuiveringen waarover diverse Israëlische historici hebben geschreven. Voor de Palestijnen was de oprichting van Israël een catastrofe.

3. Zionisme is identiteitspolitiek par excellence, aangevuld met negentiende-eeuwse, romantische retoriek over natiestaat en beschaving. Alle identiteitspolitiek is zionistisch, al weten ze niet altijd waar Zion ligt. Wie nog niet overtuigd is van de catastrofe die identiteitspolitiek is, moet naar het huidige Israël kijken. Alle identiteitspolitiek leidt tot de rampzalige
keuze: identiteit of democratie.

4. Het religieuze, extremistische zionisme was lang een kleine stroming binnen het zionisme. Dat veranderde na de Jom Kipoer-oorlog en de overwinning van Begin in 1977. Vanaf toen is het zionisme geleidelijk aan een religieuze, extremistische en antidemocratische beweging geworden.

5. Wanneer wordt kritiek op Israël antisemitisme? Netanyahu flirt met fascisme, zoals ook Trump dat doet. Waar kritiek op de leiders overgaat in het in twijfel trekken van het bestaansrecht van een land aangevuld met stereotyperingen van Joden, daar begint het antisemitisme.

6. De grote prestatie van het zionisme is de wederopstanding van het Hebreeuws, wat niet wegneemt dat zionisme net als alle andere identiteitspolitiek een nederlaag is voor alle betrokkenen.
De omvang en consequenties van die nederlaag zijn nog niet duidelijk.