1. Straf is een negatieve prikkel die ervoor moet zorgen dat mens en dier het gedrag vertonen dat de straffer of straffende instantie voor wenselijk houdt. In sommige gevallen bestaat wenselijk gedrag uit de afwezigheid van gedrag, denk aan hen die worden veroordeeld tot de doodstraf. Hoewel ook levenslange gevangenisstraf duidelijk niet bedoeld is om te corrigeren. Dergelijke straf is pure vergelding.
2. Een liefdesrelatie bestaat in de praktijk uit elkaar bestraffen. Hoe kun je je partner straffen? Zwijgen en negeren, ook wel genaamd passieve agressie. Onthouding van seks. Verbanning (je moet op de bank in de woonkamer liggen). Het vernietigen of besmeuren van de garderobe van de partner of een deel ervan. Het kleineren van de partner, bij voorkeur in het openbaar. In het algemeen bestaat de liefdesrelatie uit straf die niet als zodanig herkend mag worden. De straffer wil kunnen zeggen: ‘Ik straf je niet, ik ben gewoon stil.’ Waarmee niet gezegd is dat alle stilte een straf is of dat alle liefde alleen maar straf is.
3. De leraar straft. Noodgedwongen, vermoed ik. De weigering te straffen kan ook een straf zijn. Is een onvoldoende een straf? Voor de leerling vermoedelijk wel. Voor de leraar soms ook. Een aantal leerlingen denkt: de kennisoverdracht mag geen pijn doen en geen moeite kosten. Pijn en moeite kunnen worden ervaren als straf. Deelname aan de maatschappij is een proces dat gepaard gaat met bestraft worden. Zindelijkheidstraining zal door de peuter ook als straf worden ervaren. Door de opvoeder/ouder misschien ook.
4. Het onthouden van beloning kan ook een straf zijn. De bankdirecteur die door de publieke opinie zijn bonus misloopt, zal dat als een straf ervaren. De gestrafte zal doorgaans zijn straf als onrecht beschouwen. Zelden kom je iemand tegen die gestraft wordt en die zegt: ‘Ja, dat heb ik nou echt verdiend.’
5. Voor sommige gelovigen is het leven een straf, op zijn minst een beproeving. Menig boeddhist die in reïncarnatie gelooft, zal hopen niet als mens te hoeven terugkeren. Het leven als straf zien, is een manier om het geluk te vergroten, want geef toe: de straf viel vandaag wel mee, of niet?