Het masker van Malik

Het is altijd ontluisterend als de maskers vallen. Deze week zag ik het gebeuren bij de vluchtelingenwoordvoerder van de VVD, Malik Azmani. U vindt alles wat u nodig hebt om het ook te zien hier. Het eerste filmpje doet verslag van de bevindingen van NOS-correspondent Lucas Waagmeester – bravo, Lucas  - die met ooggetuigenverslagen en filmmateriaal aantoont dat Turkije wel degelijk Syrische vluchtelingen terugstuurt aan de grens, gevolgd door de reactie van de Turkse ambassadeur in Nederland. Het tweede filmpje geeft de reacties in Den Haag, van Malik en zijn PvdA-collega Attje Kuiken.

In het tweede filmpje valt het masker. Want wat probeerde het masker van Malik ons tot nu toe te vertellen? Nog niet zo heel lang geleden was Malik zelf in Griekenland, op de eilanden en aan de Macedonische grens, en deed daar in zo’n fijn zendtijd-voor-politieke-partijen-flauwekul -interviewtje verslag van op de VVD-website. Met dezelfde boodschap die hij ook in de media uitdroeg. De boodschap  die hij, sinds de lancering van ‘zijn’ plan voortdurend, soms bijna met tranen in zijn ogen, uitspreekt: het gaat er om dat we mensen bevrijden uit die mensonterende en levensgevaarlijke klauwen van de mensensmokkelaars. Dat we die reis naar Europa zinloos maken en daarbij zorgen voor veilige en goede opvang in de regio.

En kijk nu nog even naar dat interviewtje in Nieuwsuur naar aanleiding van de reportage van Lucas. Let op het wat moeilijk trekken van de mond. Daar ziet u het masker glijden. Want helaas pindakaas voor alle andere vluchtelingen, of ze nu uit Syrië komen en aan de Turkse grens teruggestuurd worden, of uit Afghanistan, of uit Pakistan, of godweetwaarvandaan en godweetookwaterverdermetzegebeurt:  het zal Malik worst zijn wat er verder met ze gebeurt. Onze afspraak met Turkije gaat alleen over de mensen die wíj terugsturen, begrepen?

Wanneer er nog even wordt aangedrongen, glijdt het masker definitief: ‘Ja, wat wil u nu eigenlijk: ongecontroleerde instroom?' Hij formuleert het iets netter, maar dat is wat het gezicht van Malik zegt. En daarmee wordt zichtbaar wat er voortdurend al doorheen schemerde en wat tijdens het  kamerdebat nog eens zonder blikken of blozen werd bevestigd door politiek leider Halbe Zijlstra: de VVD is maar in één ding geïnteresseerd: het weghouden van vluchtelingen uit Europa. Alle krokodillentranen over lekke bootjes, al het gesoebat over ‘opvang in de regio.’ Uiteindelijk niet het pakkie-an van Malik en Halbe.

We hadden het kunnen weten. Hadden de Turken ook kunnen weten wat Halbe Zijlstra en Malik inmiddels ook zo duidelijk maken, namelijk dat de rest van de afspraken – visumvrij reizen, opnieuw praten over toetreding tot de EU – net zoveel inhoud hebben als een lekke fietsband? Ik denk het wel. Ik meen het te zien op 11.15 in het eerste filmpje van Nieuwsuur, tijdens het gesprek met ambassadeur Sadik Arslan. Op de vraag van Mariëlle Tweebeeke wat zijn boodschap is aan die politici die nu eigenlijk willen dat de Turkije-deal wordt beëindigd, kan hij zijn lachen bijna niet meer houden. ‘Natuurlijk kunnen ze de deal op ieder moment beëindigen en misschien zouden we daar wel blij mee zijn.’

Turkije weet heel goed dat het de bange Europese politici helemaal in de tang heeft, dat lachje tells it all. Sadik Arslan heeft niet zo’n behoefte aan een masker. En trouwens, over het morele aspect van deze hele onwaarschijnlijk treurige vertoning - met een PvdA die zich toch ook niet meer zo heel duidelijk durft uit te spreken voor het onmiddellijk gevolg geven aan deze ook met haar instemming nog maar een maandje geleden aangenomen motie - over dat morele aspect valt ook nog wel wat te zeggen.

Want, puntje 1: hoe groot kan je mond zijn tegen een land dat vluchtelingen terugstuurt in de context van een afspraak over het door jóu terugsturen van vluchtelingen? Anders  gezegd: is dat Turks prikkeldraad, aan de grens van Macedonië? Of Hongarije? Of Slovenië. Of Oostenrijk?

Puntje twee: hoe groot kan je mond zijn tegen een land dat wel al sinds het uitbreken van de oorlog in Syrië vluchtelingen opvangt, inmiddels zo’n drie miljoen?

En als je je zo in je kaart hebt laten kijken als Malik en Halbe, zou ik over moraal maar helemaal mijn mond houden.