Halbe Zijlstra’s beruchte Zwarte Piet-filmpje maakt Nicolaas witheet en doet hem denken aan wat hij eerder zag in Oekraïne: haatzaaierij over de rug van kinderen.

‘Vandaag heeft RTL Zwarte Piet afgeschaft. En dat vind ik (Halbe red.) een hele domme zet, want Zwarte Piet hoort bij een kinderfeest; het kinderfeest van Sinterklaas én Zwarte Piet. En op deze manier zorgen we ervoor dat het kinderfeest gaat verdwijnen en dat vindt de VVD een hele slechte zaak. Gun de kinderen hun feest en laat Zwarte Piet gewoon voortbestaan.’

Vorige week reageerde Halbe Zijlstra met een filmpje op Facebook en Twitter op het feit dat RTL besloot Zwarte Piet in te wisselen voor Schoorsteenpiet. Zijn ‘klare taal’ had een hele vieze bijsmaak, ongeacht welke mening je bent toegedaan over de keuze van RTL. Niet alleen vanwege de rammelende oorzaak- en gevolgtrekking, het feit dat het perspectief wit is of dat een liberale partij zich mengt in deze discussie. Maar vooral vanwege de nadruk die Halbe legt op het woord ‘kind’. 

De ‘arm kind’-retoriek is een geraffineerde vorm van politiek bedrijven.

De zwartepietdiscussie kreeg voor mij opeens een heel andere en nieuwe lading. Blijf van onze Hollandse traditie af is geworden: blijf van onze kinderen af. De ‘arm kind’-retoriek is een geraffineerde vorm van politiek bedrijven. Halbe bestijgt de troon der redelijkheid, gesterkt door het feit dat hij zich niet druk om zichzelf maakt maar vecht voor de kinderlijke onschuld – die hij gelijkstelt aan het Sinterklaasfeest. Hij maakt daarmee zijn tegenstanders schuldig aan het bezoedelen van het kind. De discussie is meteen scheef getrokken.

'ter bescherming van het kind'

Ik ken deze politieke retoriek uit Oekraïne, waar ik in 2012 Igor Druz interviewde, een voorman van een stichting ‘ter bescherming van het kind en de traditionele familiewaarden’. Een stichting die nauw verbonden is met de rechtse politiek en verantwoordelijk is voor georganiseerd homogeweld. Volgens Druz zijn homo’s een slecht voorbeeld voor kinderen: veel homoseksuelen zouden kinderen willen indoctrineren met een onzedelijke seksuele moraal of erger. Homo’s worden in Oekraïne opgejaagd en gediscrimineerd omdat ze een gevaar zouden vormen voor kinderen. Met verregaande gevolgen.

Nu is Nederland geen Oekraïne. En Halbe Zijlstra geen Igor Druz. Maar als ik in Oekraïne iets heb geleerd, is het dat een vijand snel is gecreëerd over de rug van het kind. 

De socialemediawerknemer van de VVD strooide hysterische smileys, bedankjes en zelfbevestiging; Halbes Facebookpost eindigde zo in een zelffeliciterende groepsmasturbatie.

De bijsmaak werd nog wat viezer toen ik de comments bekeek op de Facebookpost van de VVD zelf. 

Er waren een kleine 800 reacties op het filmpje, zowel waarin Halbe werd bejubeld als bekritiseerd. De socialemediawerknemer van de VVD ging wel los op de positieve reacties, en strooide hysterische smileys, bedankjes en zelfbevestiging. Op geen enkel negatief bericht werd er gereageerd. Halbes Facebookpost eindigde zo in een zelffeliciterende groepsmasturbatie.

Het opmerkelijke is dat de VVD de schijn ophoudt van maatschappelijk betrokken partij door zich expliciet te mengen in een publiek debat waar de partij niets over heeft te zeggen. Met als wapenfeit: opkomen voor het belang van het kind. Waardoor de partij misschien zieltjes wint, maar ook afstevent op politiek isolement. 

Halbe’s actie gaat voorbij een blunder. Met deze retoriek flirt de liberale VVD namelijk niet langer alleen met populistische sentimenten, maar betreedt het een nieuw speelveld: dat van ultraconservatief rechts.

Hooivorken in de lucht. Het is tenslotte een kinderfeest.