De bovenformaat sculpturen van Florentijn Hofman kan iedereen snappen. Maakt hij dan wel echte kunst?

Doc25: Zien en gezien worden
Nederland 2, 23.50-0.20 uur
Woensdag, hollanddoc24, 20.53-21.20 uur

Wat kunst kan doen is een mens iets nieuws of iets als nieuw te laten ervaren. Vorm, materiaal, locatie, alles speelt een rol. Een voor kunstenaar Florentijn Hofman eveneens belangrijk onderdeel van zijn werk is de tijdelijkheid ervan. Ineens staat (ligt, hangt) ergens een enorm beeld, tot verrassing van iedereen die passeert, en op een dag is het ook weer weg. Een spel met de balans tussen gewenning en gemis, en een aanmoediging om zo vaak je kunt verse ogen te hebben.
Rond kunst ontstaat vaak iets raars. Enerzijds is er gewoon een scheppend wezen, zoals waarschijnlijk iedereen ter wereld komt, maar waarvan de fantasierijke vermogens door opvoeding en onderwijs veelal genadeloos worden gesnoeid. Of zoals Odilon Redon het in Confidenties van een kunstenaar schrijft: ‘Hoe vaak gebeurt het niet dat harde verplichtingen ons tegen onze zin dwingen; hoeveel anderen, vervuld van natuurlijke begaafdheid, gaan er niet teloor om op te lossen in de grootste gemene deler! We worden allemaal geboren met een ander mens in ons binnenste, potentieel aanwezig, maar er is wilskracht voor nodig om die ander te behouden, te cultiveren en te redden – anders lukt het niet.’
Anderzijds heeft zich om de paar mensen die de kunstenaar in zichzelf levend hebben weten te houden en zich aldus in de maatschappij manifesteren een cultuur gevormd van geleerde duiders met gewichtige opvattingen over belang en functie van het werk van de buitenspelers.

In het kader van Doc25, zeven korte films van jonge documentairemakers, zien we in Zien en gezien worden Florentijn Hofman (36). Hij heeft de wereld sinds 2007 verrijkt met onder andere een aap gemaakt van slippers, een betonnen beer met een kussen onder zijn arm en twee slakken bestaand uit 40.000 plastic zakjes. Eveneens van zijn hand komen een mondiaal dobberende badeend, opblaasbare poedels en een konijn van wrakhout. Maar is hij wel een echte kunstenaar? Want zijn werk staat niet in een museumzaal, iedereen kan zijn beelden begrijpen, mensen worden er zelfs vrolijk van en mogen eraan komen.
Hofman kent de kritische benadering van dat waarmee hij zonder subsidie geld verdient en waarvoor hij door Europa en naar Azië, Australië en Zuid- en Midden-Amerika reist. Een opdracht is voor hem geen beperking, maar simpelweg een aanleiding, zegt hij in de korte documentaire: ‘Ze krijgen wat ik maak en bedenk.’ Behalve een grote jongen die dierenfiguurtjes verzamelt om op ideeën te komen, is Hofman een ondernemer die enthousiasmerend spreekt tijdens een sponsorwerving en naborrelt met mensen in pak die over de centen gaan. Wordt feelgoodart (Hofmans woord) misschien gezien als iets om minder serieus te nemen? Kijk opnieuw.