Tom Waes bezoekt door oorlog en verwaarlozing getekende niemandslanden in de voormalige Sovjet-Unie.
Reizen Waes
Nederland 3, 21.15-22.05 uur
Straatlantaarnschijnsel. Sneeuwstorm. Stadslandschap. Silhouet. Stroomkabels. Spiegelingen van ijskristallen, een vermoeden van kleur in de duistere desolaatheid. Is dit nog planeet aarde? Of toch een blik in een ander universum, vergeten in een uithoek van het heelal? Nee, dit is een avondstraatbeeld uit Transnistrië, bevroren door de Noorse Magnumfotograaf Jonas Bendiksen voor zijn prachtboek Satellieten uit 2006.
Tussen 1998 en 2005 bereisde de nomadische foto-essayist de rafelranden van de voormalige Sovjet-Unie en legde iets vast van wat hij zag. Of dacht te zien. Want soms willen ogen en hersenen de werkelijkheid maar moeilijk aanvaarden. Dan is er een kunstbrug als fictie of foto nodig om dat wat we niet geloven te zien bevatbaar, begrijpbaar te maken. De fotoserie van Bendiksen over Transnistrië en andere voormalige USSR-gebieden lijkt de grotesk-sombere droom van een gevelde reus. Een tijdreis ook: Sovjet-tristesse waar je ook kijkt. De door oorlog en verwaarlozing gelittekende niemandslanden zijn van oudsher de stortplaatsen van Russische satellieten en andere wegwerphulpstukken uit de hemelvaart der arbeidersvolkeren. Nog altijd valt peperduur raketblik er uit de stratosfeer en op de steppes te pletter. In de dorre achtertuinen van de heengegane heilstaat is ruimte genoeg immers, en de kans dat je een datsja raakt vrij gering.
Ter plaatse, dat begrip wordt in ongerijmde oorden als Transnistrië, Abchazië en Zuid-Ossetië bijzonder relatief. Zo ondervindt ook ontdekkingsreiziger Tom Waes, die voor de even amusante als surreële reeks Reizen Waes het stoutmoedige plan opvatte om er een verkennend rondje te maken. Want hoe exact doe je dat wanneer je voor de afgelegen piratenstaatjes niet eens visa kunt aanvragen? Goed dat d’n Tom wat humor in z’n knapzak heeft. En een retourbiljet.