Vrouwen in de film. Regisseusse Sophie Peeters laat ook zien hoe ze op straat bejegend worden.

De vrouwelijke blik           
NPO doc, deze week
 
De leukste scène in de romantische comedy Crazy, Stupid, Love (2011) is de volgende. Rokkenjager Jacob (Ryan Gosling) krijgt het eindelijk voor elkaar om Hannah (Emma Stone) te versieren. Maar eenmaal bij hem thuis aangekomen beveelt Hannah, lichtelijk aangeschoten, hem zijn shirt uit te trekken. ‘Why?’ probeert Jacob nog. Tevergeefs: niet snel daarna knoopt hij zijn overhemd open en ontbloot een perfect gewaxt, gebruind en buitenaards gespierd bovenlijf. Aangeklede Hannah laat vervolgens haar ogen over zijn blote borstkas glijden. Jacob slaat zijn ogen neer en Hannah blèrt: ‘Fuck. Seriously?! It’s like you’re Photoshopped!’ 
Het is de wereld op z’n kop. Althans, dat vindt de Britse filmwetenschapster en feministe Laura Mulvey. Zij introduceerde in 1975 de term The Male Gaze, ‘de mannelijke blik’. Volgens haar theorie worden in de klassieke Hollywood-films van de jaren vijftig en zestig kijkers voortdurend aangespoord zich te identificeren met de hoofdpersoon van de film. En die hoofdpersonen waren en zijn nog steeds overwegend mannelijk. Vrouwelijke personages zijn volgens Mulvey vooral mooi materiaal om passief bekeken te worden door de actieve mannelijke blik.
Ook het Idfa heeft onderzoek gedaan naar de positie van vrouwen vóór de camera. Een van de thema’s van dit jaar is The Female Gaze – Sunny Bergman schreef er al over.
Op NPO doc leggen presentatrice Daphne Bunskoek en filmjournalist Dana Linssen naar aanleiding van dit onderzoek Nederlandse en buitenlandse documentairemaaksters vragen voor. Bestaat er eigenlijk wel zoiets als ‘de vrouwelijke blik’? Wat zijn dan de verschillen tussen die blik in fictiefilm en documentaires? De Nijmeegse hoogleraar Visuele Cultuur Anneke Smelik is gespecialiseerd in beeldvorming van vrouwen in fictiefilms. Haar keuzedocumentaire is Femme de la rue (Sofie Peeters, 2012). In de documentaire is te zien hoe het beeld van vrouwen in de media naar de straat is vertaald. 

De Vlaamse regisseuse filmde, ruim twee jaar voordat 10 Hours of walking in NYC as a woman en parodieën daarop YouTube-hits werden, de manier waarop ze op straat door mannen in Brussel wordt nageroepen (‘Lekker kontje!’ ‘Hoer!’ ‘Daar zou ik ’m wel in kunnen steken!’). Ze vraagt zich af: wat zijn de oorzaken van en, vooral, oplossingen voor dit gedrag. Lange broeken? In gesprek gaan? Zelf de mannen door haar cameralens beloeren? Femme de la rue vindt een voorlopig antwoord. Ondertussen staat de wereld in Crazy, Stupid, Love nog eventjes fijn op z’n kop. ‘So, what’s your next move?’ zegt Hannah tegen de man met de blote bast.