Schendt Nederland met het opleggen van de ‘inhumane’ levenslange gevangenisstraf de rechten van de mens?

2Doc: Levenslang – Scènes uit een huwelijk
NPO 2, 23.00-23.50 uur
Levenslang is echt levenslang in Nederland. Deze categorie veroordeelden, zo’n vijfendertig, zit voor altijd opgesloten. Gratie – al dertig jaar niet meer verleend – is de enige manier om hieraan te ontsnappen. Nederland vormt daarin een uitzondering, want veel andere Europese landen kennen onder bepaalde omstandigheden de mogelijkheid tot vervroegde invrijheidstelling. Die landen handelen dan ook wél volgens de lijn van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM): er moet altijd perspectief zijn op resocialisatie, ook in het geval van levenslang. 
Hoe ziet het ommuurde leven er voor een levenslang veroordeelde zonder perspectief uit?
In Levenslang – Scènes uit een huwelijk krijgt de kijker via zijn vrouw Jacqueline een kijkje in het dagelijks leven van haar tot levenslang veroordeelde echtgenoot Louis Hagemann. Een keer in de twee weken rijdt Jacqueline in haar auto naar de bajes waar ‘Lou’ vast zit. Lou, Hells Angels-lid en in het bezit van een ellenlang strafblad, is veroordeeld voor de moord op Corina Bolhaar en haar twee jonge kinderen in haar woning aan de Amsterdamse Argonautenstraat in 1984. De film gaat niet op de zaak in, maar belicht vooral de relatie tussen Jacqueline en Lou, die elkaar in ’93 in de gevangenis leerden kennen, toen Jacqueline daar op bezoek was. Het stel trouwde uiteindelijk, met extra getuigen, omdat het een gevangenishuwelijk betrof, en geïmproviseerde catering met plastic messen. Lou komt nauwelijks in beeld, omdat er niet in de gevangenis is gefilmd. Als kijker hoor je zijn beklemmende telefonische gesprekken en zie je de buitenkant van de gevangenismuren waarachter hij opgesloten zit. Irritaties over de uitzichtloze situatie waarin Lou verkeert en over afgewezen herzieningsverzoeken voeren de boventoon in de film.

Terugkomend op het EHRM, dat pleit voor recht op mogelijke resocialisatie; waarom hebben (levenslang) veroordeelden überhaupt dat recht? ‘Wij nemen aan dat levenslange gevangenisstraf zonder uitzicht op een invrijheidstelling een inhumane straf is,’ licht strafrechtadvocaat Gerard Spong toe, die ook ervaring heeft met levenslang veroordeelden zowel in binnen- als in het buitenland. ‘Artikel drie van het EHRM-verdrag verbiedt het opleggen van inhumane straffen. Lidstaten, zoals Nederland, zouden daarom volgens het Europese Hof een systeem in hun wet moeten creëren waarbij een levenslanggestrafte op enig moment uitzicht kan hebben op een vervroegde invrijheidstelling.’