Bond voor vloekend Nederland

NPO 2, 23.00-0.00 uur

De Bond tegen vloeken heeft het zich niet makkelijk gemaakt door zich drie jaar lang te laten filmen. Zoveel is duidelijk na het zien van de documentaire van filmmaker Luuk Bouwman. Al bijna honderd jaar strijdt de organisatie, afkomstig uit een behoudend christelijk milieu, tegen vloek- en scheldwoorden. Hun bekende beeldmerk is de roodgevederde papegaai, die jarenlang te zien was op posters op treinstations. Onder leiding van de nieuwe directeur Wilfried Verboom is die papegaai uitgevlogen. Een moderne campagne moet het imago veranderen, want dat is ‘suf, dom en zielig’, volgens Verboom zelf.

Diezelfde zelfkastijding zit ook in de documentaire, die wordt uitgezonden door de eo. Verbooms kinderen vertellen onverbloemd zich te schamen voor het werk van hun vader, tot twee keer toe is te zien hoe een cameraploeg van omroep PowNed vloekend en provocerend langskomt, de eigen gereformeerde achterban is uiterst kritisch over de vernieuwing, tijdens een persmoment op het Binnenhof komt geen journalist opdagen, en al wervend in winkelcentra worden de medewerkers door het leeuwendeel van de mensen voorbij gelopen.

Wilfried Verboom doet er niet moeilijk over, zegt hij aan de telefoon. ‘Ik heb juist gezegd tegen Luuk: alsjeblieft, maak er geen gladde promotiefilm van. Dat is ongeloofwaardig. Film ons in onze kwetsbaarheden en onze struggle. Ik vind het een prachtige documentaire geworden. Wij zijn een oude organisatie die een transitie doormaakt: we proberen een heel oude boodschap weer fris en fruitig over het voetlicht te krijgen. In de documentaire zie je heel duidelijk oud en nieuw: enerzijds zie je een collega van mij rappen in een klas vol islamitische kinderen op de Al Wafa-school in Amsterdam, anderzijds zie je een orgelconcert dat wij hebben georganiseerd. Dat is altijd de spanning geweest: wij steunen op een achterban die niet vloekt, zéggen ze, maar als doelgroep hebben we ‘vloekend Nederland’, om het flauw te zeggen.’

Bij omroep PowNed is het de afgelopen jaren een running gag geworden om bij de Bond langs te gaan. In de documentaire is onder anderen verslaggever Gerben van Driel te zien, die als de camera loopt pesterig met zijn vinger in de borstkas van de persvoorlichter begint te prikken om hem een verwensing te ontlokken, maar na afloop schutterig haast bedankt voor het gesprek. Waarom werkt de Bond daar altijd weer aan mee?

‘We bellen ze niet op,’ zegt Verboom, ‘maar als ze komen zijn ze onze gasten. Ik heb nooit gemerkt dat dat negatief voor ons is. Als je maar jezelf bent, kun je nooit de verliezer zijn. In deze documentaire wordt voor het eerst de werkwijze van PowNews een beetje opengelegd. Tijdens het interview zie je hoe vervelend ze doen tegen onze mensen, maar na de opname maken ze een heel gezellig praatje. Ze zenden altijd maar kleine stukjes uit, waardoor wij lullig worden gevonden. Maar daardoor ontvangen wij juist veel sympathiebetuigingen.’