naar buiten!

’s Nachts kan ik niet slapen, want zo veel stilte en pikkedonker ben ik niet gewend. En dus bereken ik hoeveel familievakanties hier zijn gevierd in de afgelopen tachtig jaar. 2000? 3000? Ik kom er niet uit. Er was jarenlang meer vraag dan het handjevol huizen kon bergen, dus mocht je maar een week blijven en er werd geloot. Ik heb alsnog te doen met de families die pech hadden, want zo fijn als de Hoek met privaat en waterpomp ernaast was het lang niet overal in Nederland. Integendeel.

Nog maar honderd jaar geleden was vakantie alleen voor de rijken weggelegd. Vrije dagen werden niet doorbetaald en als je er dan toch even uit kon, maakte je wandelingen vanuit een hotel of pensionnetje. Kamperen deed bijna niemand. Dat was een elitaire sport, overgewaaid uit Engeland voor gegoede idealisten die terug wilden naar de natuur. Maar waarom zou je in een primitieve tent gaan zitten als het je thuis nog aan alles ontbrak? Totdat met name de Arbeiders Jeugd Centrale (AJC) het vakantiekamp ontdekte als socialistisch bindmiddel voor jongeren. Compleet met kampvuren, wandelen, zingen en dansen op haar beroemde Paasheuvel bij Vierhouten. Kort daarop verschenen ook de eerste algemene kampeerterreinen, zoals het nabijgelegen Saxenheim en Camping Bakkum. Steeds meer werknemers kregen een paar vakantiedagen, de welvaart nam toe en de campings bouwden hun eerste huisjes, zodat ook gezinnen zonder zware en dure kampeerspullen konden meedoen.

Hoe ver was dat allemaal al afgedwaald van het zingen bij kampvuren en de wandeltochten door donkere bossen? Lichtjaren. AJC-voorman Koos Vorrink maakte zich in de jaren dertig al druk over het lawaai van de jongste generatie kampeerders, die ‘als symbool voor hun eigen jammerlijke levensleegte een radioinstallatie mee naar buiten nemen, om toch vooral niet verstoken te zijn van het kabaal uit de ether.’ Op Den en Duin is de geest van Vorrink nog heel lang blijven hangen, want hier kwam pas televisie in de jaren negentig.

Ik klop aan bij Els Wester in het gespiegelde buurhuisje, Hoek 2. Haar grootouders hebben nog een Den en Duin-obligatie gekocht voor een tientje, en ze kwam hier al vaak als meisje. Er stonden toen veel meer bomen en daartussen lagen de gebouwtjes verscholen. ‘Dan liep ik naar het huisje van mijn grootouders onder het lichte groen van de beuken, en was steeds weer verrast als het opeens opdook.’ Ze vertelt over de boom die hier ooit op het dak viel, over het degelijke meubilair (volgens Stichting Goed Wonen) dat hier stond en over de bolderkarren waarmee je koffers en tassen over het terrein vervoerde, omdat auto’s hier niet konden en mochten komen. Fietsen was ook verboden, want kinderen moesten ongestoord kunnen rondscharrelen. In de jaren zeventig en tachtig werden wat moderne huisjes bijgebouwd, om van de huuropbrengst een beheerder aan te stellen. Maar de stichting heeft zich daaraan vertild. Door de opkomst van de goedkope charters naar Turkije zakte de vraag in en begonnen de financiële problemen. Met werkweekeinden probeerden de leden het verven en ander achterstallig onderhoud zelf bij te houden. Vergeefs, vorig jaar was het faillissement onafwendbaar en moesten ze in een emotionele vergadering beslissen om alles te verkopen, na meer dan tachtig jaar. ‘Vooral de jonge leden vonden dat heel erg, de ouderen waren meer van: jammer, maar het zij zo.’ De nieuwe eigenaar is de aanpalende camping De Norgerberg. Die heeft de huisjes inmiddels voorzichtig gerenoveerd, verharde paden aangelegd, zodat auto’s overal kunnen komen, en verder laten ze het terrein intact.