Hoe Curaçao uit Madurodam verdween

Misschien hebben jullie niet goed gezocht.

CH: ‘We hebben wel goed gezocht.’

JB: ‘We hebben onder meer in het Gemeentearchief van Den Haag gezocht waar zich het archief van Madurodam bevindt.’

CH: ‘Alle kranten uit de tijd rondom de opening in 1973 hebben we gescand, op microfiches. In gesloten archieven hebben we gezocht. Moest elke keer weer schriftelijke toestemming gevraagd worden aan Madurodam. Het kan best zijn dat er maar drie foto’s van zijn, terwijl het geopend is door koningin Juliana.’

JB: ‘Polygoonjournaal. Niets! Beeld en Geluid, niets. We vonden in het archief van Madurodam wel een map “1991” met allemaal keurig genummerde kartonnetjes met verwijzingen naar objecten in Madurodam. Willemstad, en dit klinkt heel mysterieus, was nummer 105. Ik bladerde daar naartoe, en… weg! De hele sectie foto’s van Willemstad ontbrak.’

CH: ‘Ik had echt een All the President’s Men-gevoel.’

 

Willemsgate?

JB: ‘Nummer 104 was er, en 106 ook. Maar geen 105. Op internet zijn maar enkele foto’s te vinden van de opening, waaronder deze.’

Alsof er mensen zijn die dit liever niet in de publiciteit willen.

JB: ‘Precies. Nog meer reden om je af te vragen waarom deze maquette er kwam en weer is verdwenen. De foto en de mensen die er op staan hebben we uitgebreid bestudeerd. Wat zie je daar? We wisten eerst ook niet eens of dit wel Curaçao was.’

CH: ‘Het ziet er nog steeds zo uit. Onder de aanwezigen zie je een KLM’er en ook draagt iemand een ambtsketen van de burgemeester. Dat is waarschijnlijk de kinderburgemeester van Madurodam.’

JB: ‘Dit is in 1973 geopend door de koningin. Het is een groot ding dat stond in een eigen paviljoen. Maar zelfs waar dat stond is onduidelijk.’

 

Misschien was het voor een tijdelijke expositie?

CH: ‘Het heeft er bijna twintig jaar gestaan. Volgens een medewerker van Koninkrijksrelaties was er ook geen bijzondere aanleiding of gelegenheid. Het was gewoon leuk.’

JB: ‘We hebben ons ook afgevraagd of het met de familie Maduro te maken had.’

CH: ‘Of dat het een pr-instrument was om toeristen naar Curaçao te lokken.’

 

Van een verkeersbureau of een luchtvaartmaatschappij?

JB: ‘Dat is mogelijk een van de redenen. Het schaalmodel bleek voor de opening ook in New York op 5th Avenue te hebben gestaan in een kantoor van de KLM.’

CH: ‘Eerst was de vraag: waarom is de maquette weg? Maar het is misschien nog wel interessanter om uit te zoeken waarom die er überhaupt gekomen is.’

JB: ‘Toen hebben we besloten om in de radiodocumentaire al die stappen precies na te gaan. Welke mensen hebben zich hier allemaal mee beziggehouden. Die wilde ik allemaal vinden om de route reconstrueren die de maquette heeft afgelegd.’

Vertel, wat is er gebeurd?

JB: ‘Maquettes van Madurodam verlaten in principe nooit het park. Als het al gebeurt, dan alleen in vernietigde vorm. Logisch, want men wil niet dat er bijvoorbeeld iets op Marktplaats opduikt en wordt doorverkocht. Maar deze maquette werd op een gegeven moment gewoon het park uitgebonjourd. Weggegooid, eigenlijk. Er werd afgeweken van het eigen protocol. Terwijl hij in goede staat was. Het geeft ook wel aan dat ze dachten: dit kunnen we eigenlijk niet vernietigen. Dat zou politiek ongetwijfeld gevoelig liggen.’

 

Echt gedumpt?

JB: ‘Nou, Madurodam heeft bij het Antillenhuis aangeklopt, omdat men er vanaf wilde.’

CH: ‘Daarna is hij jarenlang gebruikt als decoratie voor Antilliaanse feestjes en recepties. Uiteindelijk is het gaan zwerven langs kinderkamers, kelders en zolders.’

JB: ‘Het was alsof die maquette bezeten was. Dat klinkt stom…’

 

Heel stom.

JB ‘…maar iedereen die hem had, wilde er zo snel mogelijk vanaf. Hij kwam uit de miniatuurstad maar het was een groot ding. Niemand wilde eraan herinnerd worden. Er komt heel veel pijn bij kijken.’

Misschien werd het park heringericht?

JB: ‘Dat wordt ook gezegd. De reden dat het verdween hoeft niet heel zwaar te zijn, maar kan ook van praktische aard zijn geweest. Misschien hebben politieke overwegingen een rol gespeeld. Het hele park, en dat zegt de directeur ook, is ook een commercieel pretpark. Er wordt veel gesponsord. Waarom denk je anders zijn KLM en Nationale Nederlanden er zo groot?’

CH: ‘Uiteindelijk is die maquette op Curaçao beland, waar wij hem hebben gevonden. Niet helemaal compleet, er ontbreken wat huisjes, maar verder wel in een goede staat. Dit hele project is een gigantische metafoor in miniatuur. Het gaat om een pretpark, maar het is ook een koninkrijkskwestie.

Je kunt zeggen: we zijn commercieel, maar je kunt ook de vraag stellen of we het koninkrijk compleet moeten maken? De interessantste vraag is: wie bepaalt het beeld van het Koninkrijk der Nederlanden. Als je op de Antillen of in Nederland rondvraagt of die eilanden bij Nederland horen zegt iedereen, van aso tot filosoof, van links tot rechts, volmondig: ja.’

JB: ‘“Als Madurodam laat zien wat Nederland is, dan horen wij daar bij.” Dat zeggen zowel Antillianen als Nederlanders.’

CH: ‘De eilanden vertegenwoordigen in het park hoeft ook niet op een beladen manier. Je kunt ook kiezen voor het hoogste punt van Nederland. Dat ligt nu op Saba. Of de kortste landingsbaan. En we hebben drie vulkanen in ons land, dat weet bijna niemand.’

JB: ‘De olieraffinaderij van Curaçao. De petroleum daarvan heeft ons, kort door de bocht, door de Tweede Wereldoorlog geholpen.’