Klassieke toekomstmuziek

Zoals het een start-up betaamt, houdt Primephonic kantoor in een voormalige garage. Vooraan in de ruimte in Amsterdam-Oost staat een piano, voor tijdens de vrijmibo. Het jonge, internationale team van vijftien man (plus drie in New York) onder wie veel ex-conservatoriumklanten, doet hier al een jaar lang niets anders dan componisten en werken intikken en aanbevelingen maken.

Dat heeft zo zijn uitdagingen: van de 220 cantates van Bach met titels die bestaan uit halve Duitse zinnen, tot namen zoals Katsjatoerian, die in elke taal anders wordt gespeld. ‘In plaats van artiest, album en song, zoals bij popmuziek, heeft klassieke muziek wel negen zoektermen,’ vertelt oprichter Thomas Steffens. ‘Componist, naam van het stuk en bijnaam, opusnummer en toonsoort en naam van orkest, dirigent, solist en koor.’

Als voormalig consultant van de Boston Consulting Group voor culturele organisaties zoals het Concertgebouw kreeg Steffens goed zicht op de problematiek van een sector die kampt met een immer wankele financiële positie en een behoudend publiek. Primephonic vult niet alleen een gat in de markt, Steffens heeft ook een missie.

Primephonic is sinds begin september verkrijgbaar in Nederland en in de eerste twee weken werden 10.000 downloads geteld. Doel is binnen drie jaar 100.000 abonnees. ‘In Nederland gaat dat niet lukken. We zijn al gelanceerd in Engeland en de vs, volgend jaar moet de rest van de wereld volgen.’ Met een goed gepland evenement op 26 september in New York, in de prestigieuze concertzaal Carnegie Hall, wist Primephonic het nieuws te halen.

Ook in Nederland, dankzij de aanwezigheid van Mark Rutte, die daar toch al was vanwege zijn speech bij de vn en een praatje hield. Aan de discussie over innovatie daarna namen behalve Rutte ook de bazen van Carnegie Hall en Universal Classics America deel. Grote namen, en dat zegt wat: de sector is wakker. ‘Als klassieke muziek niet de weg vindt van de concertzaal naar de smartphone en iPad mist ze de boot en loopt ze inkomsten mis.

Klassieke muziek is zwaar ondervertegenwoordigd in streaming, terwijl dat wereldwijd al jaren de meest populaire manier is van muziek luisteren. Vijf procent van de wereldwijde muziekconsumptie bestaat uit klassieke muziek, maar slechts één procent van alle gestreamde muziek is klassiek, en nog veel minder dan één procent van alle streamingroyalty’s. En ook nog eens heel veel minder royalty’s, omdat bestaande diensten betalen per klik. Wij betalen voor gestreamde tijd, dat is eerlijker met stukken die wel een uur kunnen duren in plaats van vier, vijf minuten zoals bij popmuziek.’ 

In een wereld gedomineerd door reuzen als Apple Music, met veertig miljoen betalende abonnees, en Spotify, met naar schatting honderd miljoen, is het verhaal van Primephonic er een van David en Goliat. Heeft de kleine Nederlandse onderneming een kans? Uit onderzoek blijkt dat klassieke muziekliefhebbers interesse hebben in streaming, mits de pijnpunten worden opgelost: veel betere zoekfunctie, beter geluid, interessantere aanbevelingen en meer achtergrondinformatie.

Dat doet Primephonic. Hier hoeft de luisteraar zich niet te storen aan het lingo, waarbij Bach net als Madonna en Johnny Jordaan een ‘artiest’ wordt genoemd met ‘releases’ en ‘nummers’. Of aan automatisch gegenereerde aanbevelingen die de plank misslaan. Wie bijvoorbeeld luistert naar het Bach-album The French Suites voor piano solo van pianist Murray Perahia krijgt niet een ander pianostuk aanbevolen maar cellosonates en twee albums met cantates, gezongen kerkmuziek.

Om zulke ergernissen te voorkomen heeft Steffens een curatieteam aangesteld met aan het hoofd Guy Jones, ex-hoofd Digitaal van het London Symphony Orchestra en dirigent van zijn eigen orkest in Londen. ‘Dit zijn mensen die écht heel erg veel weten van klassieke muziek,’ aldus Steffens. De curatoren zijn de smaakmakers die de etalage van Primephonic inrichten met tips en playlists.

Daarnaast worden er ook gastcuratoren aangetrokken: bekende musici, dirigenten of beroemde orkesten. ‘Veel partijen in binnen- en buitenland hebben interesse. We werken al samen met het Concertgebouw, het Muziekgebouw, conservatoria en Nationale Opera en Ballet. Maar ook het conservatorium in L.A. Dat gaan we uitbouwen komende jaren.’

Elke dag om halfvier komt de redactie bij elkaar om de laatste abonneestand te bespreken. Daarbij wordt ook muziek geluisterd, om beurten uitgekozen door een medewerker. Misschien is dat vanmiddag iets van de Deense componist Vagn Holmboe. Musicoloog Carlo Dini (26) uit het Italiaanse Urbino is bezig alles in te voeren wat hij kan vinden over deze relatief onbekende Deens componist die in 1996 overleed.

In Theo Willemzes standaardwerk Componistenlexicon uit 1981 staat een miniem stukje van acht regeltjes over de Deen, terwijl Spotify het brengt tot vijf flinke alinea’s. De lijst van Carlo in Primephonic is nu al veel langer. Over Bach, van Johann Sebastian tot Carl Philip Emmanuel en dertien andere componerende Bachs, al dan niet familie van, deden ze maanden. Voorlopig is Carlo Dini nog wel even zoet.