Het ijs smelt, de zeespiegel stijgt. Laaggelegen gebieden dreigen onder te lopen. Kadir van Lohuizen ging voor Na ons de zondvloed naar plekken waar die natte toekomst nu al tastbaar wordt. Valt het tij nog te keren?

Fotojournalist Kadir van Lohuizen reisde, ditmaal ook als presentator, naar Groenland, Miami, New York, Bangladesh, Jakarta, Fiji en de Marshalleilanden en Terschelling om de gevolgen van de stijgende zeespiegel vast te leggen en te praten met bewoners en beleidsmakers. 

'Ik was er al langer mee bezig, maar in 2011 kwam ik voor een ander project op de San Blas-eilanden in Panama, waar bewoners me vertelden dat ze gingen evacueren omdat de zee kwam. Toen viel het kwartje: dit is niet iets voor de volgende generatie, dit speelt nu al op diverse plekken in de wereld. We denken: als het water komt, bedenken we wel iets, maar de problemen beginnen al eerder, omdat de grond verzilt en het drinkwater brak wordt. Mensen keken destijds verbaasd als ik zei met de stijgende zeespiegel bezig te zijn. Intussen weet iedereen wel waar je het over hebt. 

Gezin in Tebike Nikoora, een ondergelopen wijk in Zuid-Tarawa, de dichtbevolkte hoofdstad van Kiribati, een eilandrepubliek in Oceanië

Uit de delta in Bangladesh moesten al zo'n zeven miljoen mensen voor het water verhuizen, vaak naar de hoofdstad Dhaka. Maar daar belanden ze in buitendijkse slums en hebben geen bestaansgrond. Alle 160 miljoen Bengalen kunnen op den duur klimaatvluchteling worden. Ik heb het daar vaak gehoord: het is toch spijtig dat we altijd een ramp nodig hebben voor we wakker worden. 

Nederland heeft het na de Watersnoodramp van 1953 goed geregeld en staat bekend om z'n expertise inzake kustbescherming en watermanagement. We achten ons bijzonder veilig, maar het besef mist dat we deels onder de zeespiegel leven. In onze deltahoogte is de zeespiegelstijging niet verdisconteerd. Over tachtig jaar is dat misschien wel één tot drie meter, volgens het worstcasescenario. Het is niet de vraag óf die drie meter stijging komt, maar wanneer. 

'Het is niet de vraag óf die drie meter stijging komt, maar wanneer'

Kadir van Lohuizen

Wordt het nog meer, dan is het westen van Nederland niet meer houdbaar. Maar de politiek onderneemt pas actie als ze gedwongen wordt, als Urgenda een zaak aanspant omdat de klimaatdoeleinden niet worden gehaald. Als je iedereen een stap terug laat doen, win je geen verkiezingen meer. Dus wordt de rekening doorgeschoven naar volgende generaties. Straks heet het: hoe is het mogelijk dat we alle kennis van zaken hadden, maar er niet naar hebben gehandeld?' 

Parallel aan Na ons de zondvloed (regie Martijn Blekendaal) lopen in het Amsterdamse Scheepvaartmuseum twee tentoonstellingen: Strijd om het ijs, over het Noordpoolgebied, afgesloten met de foto-expositie Arctic: New Frontier van Yuri Kozyrev en Kadir van Lohuizen over de huidige situatie daar, en Rijzend water, met foto's en films van Kadir van Lohuizen die de onomkeerbare gevolgen van de zeespiegelstijging tonen.