We hebben een afspraak, de VPRO Gids en u. Die afspraak luidt dat we u géén onzin verkopen. Ja, nogal wiedes, denkt u, maar zo wiedes is dat helemaal niet in 2016. De wereld gaat ten onder aan nepnieuws, het hele internet staat er vol mee en mensen lezen, zien, horen en geloven dat allemaal en dan stemmen ze op de verkeerde. Het is me wat.
Mijn opa (1910-1988) leefde in wat je nu de filter bubble noemt. Daar had hij overigens zelf geen idee van, en er waren heel veel meer opa’s in dezelfde bubble. Zijn bubble was die van De Telegraaf (nieuws), Elseviers Magazine (opinie) en de Tros (omroep). Hij stemde altijd VVD, maar dat kan ook nepnieuws geweest zijn, in de wereld gebracht door de sociaaldemocraten die mij hebben opgevoed.
We leefden in een gepolariseerde samenleving, iedereen had zijn eigen bubble, al heette die toen zuil. Binnen die zuil werd niets dan de waarheid verkondigd, en over de waarheid van de ander zei je dat het leugens waren.
Of ik nu in de luren word gelegd door de redactie van een krant, of door een algoritme, of er nou wel of niet fact checkers aan het werk zijn geweest, of dat er weer fact free journalism is bedreven, het is lood om oud ijzer en je moet altijd zelf blijven nadenken.
De VPRO Gids heeft zijn afspraak met u één keer geschonden, toen we bijna twee jaar jaar lang programmagegevens van een fictieve zender afdrukten: 5th Dimension Television. Maar dat had u wel in de gaten. Toch?