Wilfried de Jong stond klaar voor zijn eerste live uitzending van fotostudio De Jong toen zijn eindredacteur een telefoontje kreeg: een kaping bij de NOS. Al het beeld op zwart. Regisseur Wil van Rijnswou van Bureau Buitenland werd met het Journaalteam geëvacueerd. En Roosmarijn Reijmer van 3voor12 moest opeens in een andere studio uitzenden. Wat gebeurde er daarna?

fotostudio de jong

Fotostudio De Jong was het eerste programma dat live op de NPO was nadat NPO 1 en 2 'op zwart' gingen. Wilfried was de eerste in beeld die kijkers live kon vertellen wat er aan de hand was. Hij zou aanvankelijk om 20.25 uur de première hebben van het tweede seizoen van Fotostudio de Jong. Live.

Hoe ging dat? Een gesprek met Renate Verhoofstad, eindredacteur van Fotostudio de Jong.

Renate, hoe hoorden jullie van het incident in Hilversum?

'Nou, we stonden klaar voor de teaser, waarin Wilfried voor de reclame nog een keer oproept om na de STER te kijken. Dat was dus vlak voor de uitzending. Voor ons leek alles nog te lopen zoals het hoort. Toen werd ik gebeld door onze regisseur: met de melding dat een man met pistool het NOS gebouw was binnengedrongen en of ik direct naar de regiewagen kon komen. Dan voel je natuurlijk meteen spanning en landt het besef: dit is serieus en heeft consequenties voor onze uitzending.'

Wat gebeurde er vervolgens?  'We zouden uitzenden op NPO 2 en ook dat beeld ging op zwart. Wat nu? Je moet je voorstellen dat we vanuit de regiewagen ook het een en ander meekregen uit Hilversum: we hoorden het alarm afgaan in het mediacentrum, en mensen in de wagen kregen sms'jes en telefoontjes van collega's en vrienden in Hilversum.

Dan krijg je een fase waarin koortsachtig overlegd wordt over de vraag: wat gaan we doen? In overleg met Wilfried heb ik besloten om er wel aandacht aan te besteden, maar het te benaderen via de invalshoek van ons programma: de fotografie. Vrij plotseling bleek toen dat we op zender waren. Wilfried heeft het programma geopend met het nieuws en met een aantal foto's die toen circuleerde.

Op zo'n moment komt Wilfrieds ruime ervaring met live TV natuurlijk wel goed uit. Hij deed het heel professioneel: je moet je niet uit het veld laten slaan, terwijl je hele voorbereiding omgegooid wordt. En je moet tegelijk een publiek van tachtig man warm houden en bijpraten over de reden waarom de uitzending veel later begint.'

Zijn er nog meer dingen die jullie anders hebben aangepakt? 'We hebben nog twee andere momenten in het programma aangepakt om kijkers bij te praten, ook met het nieuws dat de man ondertussen in hechtenis genomen was. We hielden ons alleen aan de feiten, interpreteerden niks.

Tegen negen uur lag NPO 1 er nog steeds uit, dus dan flitst er wel door je hoofd: wat als wij de enigen blijven die op zender zijn, moeten we de boel dan niet helemaal omgooien en mensen in Hilversum gaan bellen? Maar uiteindelijk ging NPO 1 weer op zender en hebben we het programma voortgezet zoals we besloten hadden.'

Nogal een heftig avondje voor jullie dus. Heb je er nu geen spijt van dat dit seizoen live is?

'Nee zeker niet! Dit incident toont juist aan dat beeld zich sneller verspreidt dan verhalen. Natuurlijk had ik liever een uitzending zonder die hectiek in Hilversum gedaan, maar het laat wel zien dat foto's zich razendsnel verspreiden via de sociale media. Een beeld kan zo in korte tijd enorm veel indruk maken. En omdat we live uitzenden kunnen wij in ons programma tenminste anticiperen en reageren op die actualiteit.

We zaten daar als team in een soort bubbel, constant bezig met plannen aanpassen en het nieuws volgen. Die spanning beleef je met zijn allen, maar als je dan in de auto terug zit en even ademhaalt, en afstand neemt, blijft het droge nieuwsfeit over dat er een man met een namaakpistool een gebouw is binnengedrongen, en er gelukkig niemand gewond is geraakt.

Het is logisch dat er grote paniek was, vooral gezien de recente gebeurtenissen rond Charlie Hebdo, maar was dit op een andere plek in Nederland gebeurd, dan meldt de NOS dat in het Journaal en draait de wereld daarna door. Zo moet je er ook naar kunnen kijken.​

Ik ben in ieder geval trots op het team. Ondanks alle emoties en spanning is het gelukt om een prima eerste uitzending neer te zetten. '​​

bureau buitenland: regisseur wil van rijnswou

Wil van Rijnswou is regisseur van het radioprogramma Bureau Buitenland (di,wo,do 21.00-22.00 uur, radio 1)

Hoe kreeg je het te horen? ‘Ik was in de studio bij de NOS het draaiboek voor de uitzending aan het uitwerken. Op de achtergrond stond het achtuurjournaal aan. Opeens realiseerde ik me dat het om me heen wel erg stil was. Toen ik naar het scherm keek las ik dat er ‘in verband met de omstandigheden geen uitzending mogelijk was.’ In mijn eerste reactie schoot ik in de lach. Wat moesten de mensen die dit zagen wel niet denken, dat er iets heel ergs aan de hand was? Ik vond het maar een knullig bericht.’

‘Daarna ben ik naar redactieruimte gelopen om te kijken wat er aan de hand was. In het gebouw kwam een heel peloton NOS’ers me tegemoet lopen. Het klonk als een kudde rennende paarden. Mensen riepen naar me: ‘Eruit, eruit, een gewapende man!’ Het viel me wel op dat iedereen heel helder reageerde en ook serieus, geen gesodemieter. Daardoor merkte ik wel meteen dat het geen flauwekul was.'

Wat gebeurde er vervolgens?
‘Achteraf lijkt het net een slechte film: daar stonden we dan buiten in de kou. We wisten nog steeds niet wat er aan de hand was, maar niemand had schoten gehoord, dus echt bang waren we ook niet. Sommigen opperden dat we ergens moesten schuilen. Ik heb toen gezegd dat we maar naar de VPRO moesten gaan. Daar stond de koffie klaar.’

En de uitzending?
‘Eenmaal bij de VPRO belde ik met de eindredacteur van Bureau Buitenland. We moesten de gasten informeren en uitzoeken waar de uitzending wel moest worden uitgezonden. Bij de noodstudio’s was het een chaos en de uitzending van Bureau Buitenland werd vrijwel helemaal overgenomen door de NOS. Ik heb nog wel mijn verhaal gedaan bij De staat van Stasse op Radio 2 en later bij de NOS op Radio 1. Langzaam werd duidelijk dat het allemaal wel meeviel.'

3voor12: roosmarijn reijmer

Roosmarijn Reijmer is presentator en dj voor 3voor12, een radioprogramma op 3fm tussen 22.00-01.00 uur.

Hoe kreeg je het te horen? 'Wij zaten in het 3fm gebouw op het moment dat de man het NOS-gebouw binnendrong. Op dat moment hadden we nog niks door maar via twitter kregen we verschillende meldingen. Toen voelden we nattigheid. Het 3fm-gebouw zit aan het NOS-gebouw vast. Toen er berichten binnenkwamen over dat er mogelijk bommen in het gebouw waren verstopt zijn we zo snel mogelijk door een politieteam uit het gebouw geëvacueerd en naar het VPRO-gebouw gebracht, een paar honderd meter verderop.'

Wat gebeurde er vervolgens? 'Collega Domien (Verschuuren red.) had op dat moment net een uur van zijn radioshow erop zitten en moest zo snel mogelijk weer op de zender. Samen maakten we vervolgens op een andere locatie de show af, tot één uur ‘s nachts. Het was pure improvisatie. We schrapten voor een groot deel de vooraf voorbereide items en de telefoon- en sms-lijnen stonden voortdurend open. De luisteraars wilden toch weten wat er aan de hand was. Domien en ik informeerden de luisteraars gedurende de avond zo goed mogelijk.’
Er was nog enig gedoe op Twitter toen er mensen gingen klagen over het feit dat er geen webcam aanwezig was in onze studio. Vreemd natuurlijk, want het was al een grote kunst om überhaupt op zender te kunnen. Wel stond de webcam in de 3fm studio al die tijd aan. Maar die studio was leeg dus daar hadden luisteraars ook niet veel aan. Terugblikkend: De evacuatie liep heel rustig en goed. Daarbij verdienen de mensen die ons hebben opgevangen, onder wie 3FM zendercoördinator Wilbert Mutsaers, een groot compliment. Door hem wisten we per minuut waar we aan toe waren.'

Luister hier de uitzending van Roosmarijn op 3fm terug.

Als gevolg van de ontruiming zijn veel uitzendingen van gisteren nog steeds niet terug te kijken.