Bijna iedereen kent wel iemand die zelfmoord heeft gepleegd. Neem, recent nog, tekenaar Sieb Posthuma of acteur Robin Williams. Hoe heeft het voor hen zover kunnen komen? Een zoektocht naar de motieven achter hen die de zon niet meer zien. Vanuit Finland, het land met de twijfelachtige eer van het hoogste percentage zelfdodingen per jaar.

Colin van Heezik

Door Colin Heezik

Hoe om te gaan met zelfmoord? In Finland, het land met het hoogste zelfmoordcijfer, onderzoeken regisseurs Sini Liimatainen en Jukka Kärkkäinen vanuit verschillende perspectieven het fenomeen zelfdoding. De documentaire oordeelt of romantiseert niet. De verhalen gaan over pijn, verdriet en schuldgevoel, maar laten vooral ook zien hoe de betrokkenen het verleden een plek geven en hun leven weer oppakken. 

'Ik had alle medicijnen meegenomen die ik had. Het park had ik al uitgekozen. Ik nam spullen mee die belangrijk voor me waren. En toen begon ik op de pillen te kauwen.’

Aan het woord is de Finse Maiju, een mooie jonge vrouw, die haar verhaal vertelt in 'Once I Dreamt of Life '– een Finse documentaire over zelfmoord, gemaakt in coproductie met de vpro. Het is geen sociologische studie, maar een fraaie compositie van persoonlijke getuigenissen.
Antti, de vader van Panu zegt: ‘Ik geloof dat Panu een gelukkige jeugd had.’

Ze hadden nog samen de kachel van de nieuwe sauna geïnstalleerd. Een paar dagen later was Panu dood. ‘Zijn vleugels konden hem niet dragen. De depressie trok hem naar beneden. Sommige mensen hebben gewoon niet de kracht om te vliegen.’ Aulikki, de moeder van Aleksi zit voor een somber schilderij van kale bomen. Ze wilde nog bij hem langs gaan, omdat ze een visioen had gekregen dat Aleksi zelfmoord zou plegen. Maar zijn vader hield haar daarvan af.

Verschillende motieven passeren de revue. Maiju noemt ondraaglijke geestelijke pijn als reden: ‘Ik vond gewoon dat niemand zo’n pijn zou moeten hoeven voelen.’ Tero: ‘Alles werd zwart in mijn hoofd. Ik voelde me helemaal alleen met al mijn problemen, ondanks mijn familie en vrienden om me heen. Ik had niets te verliezen, dacht ik. Geen vrouw, geen baan. Niets hield me tegen.’ Nu zegt hij: ‘Wat voor goeds zou het gedaan hebben? Ik kon gewoon niet meer normaal nadenken.’ 

Tero in 'Once I dreamt of life'

bloemen

In het knap gemaakte Once I Dreamt of Life zien we prachtige zwart-witanimaties die verbeelden hoe Aleksi zich gevoeld moet hebben, dwalend door een landschap van grauwe flatgebouwen met donkere luchten. Lichtpuntjes zijn de verhalen van Maiju en Tero, die uit hun depressie geklommen zijn. Tero: ‘Nu zou ik het nooit meer doen, wat er ook gebeurt. Mijn zon schijnt altijd,’ zegt hij, wijzend op het behang achter hem, waarop een bos is afgebeeld waar de zon fel doorheen schijnt. Met Maiju gaat het ook beter. ‘Nu het lente is merk ik tot mijn verbazing dat ik niet depressief word van het voorjaar. Ik vind het zo mooi de bloemen uit te zien komen.’  

Korrelatie

Korrelatie is een landelijke hulplijn voor iedereen met psychische en psychosociale problemen. Denk hierbij aan relatieproblemen, opvoedingsproblemen, problemen op het werk of op school.

Professionele hulpverleners zitten klaar om u te helpen en te adviseren. Indien nodig verwijzen zij u door naar gespecialiseerde instanties en websites.

Bel Korrelatie op werkdagen van 9.00 -18.00 uur op 0900 – 1450 (15 cpm). Mailen en chatten kan ook.

Documentairekanaal NPO Doc zendt naar aanleiding van de documentaire Once I Dreamt of Life van zaterdag 6 t/m vrijdag 12 september een themaweek uit over zelfmoord(preventie). Klik hier voor meer informatie over de programmering.