Het Spoor: Zestig jaar vrijzinnig

Het spoor: zestig jaar vrijzinnig (1986)

Vijfdelige radioserie over de geschiedenis van de VPRO, uitgezonden in 1986.

Aflevering 1: De wortels

Over het vrijzinnig protestantisme waaruit de VPRO is voortgekomen, en over de eerste jaren. 

Uit de Centrale Commissie voor het vrijzinnig protestantisme ontstond op 29 mei 1926 de V.P.R.O.. 

In deze aflevering een portret van de eerste voorzittter Nicolette Bruining en de eerste directeur dominee Spelberg, geschetst door toenmalige medewerkers en luisteraars. 

Met historische radiofragmenten en interviews met mensen van het eerste uur:

  • Oud-bestuurslid en radiospreker Prof. Heye Faber;
  • Initiatiefneemster en oud-voorzitter dr. Nicolette Bruining;
  • Omroeper en propagandamedewerker Cor Galis;
  • Oud-medewerkster Anne Mulder;
  • Prof. Beek van de Centrale Commissie.

Historische fragmenten van o.a. ds. Spelberg en het op dat moment enige bekende bewaarde vooroorlogse fragment: van Ds. Aris.

Aflevering 2: De VPRO in de oorlog

In vergelijking met andere omroepen viel het nog wel mee, maar ook de VPRO was in de Tweede Wereldoorlog niet zonder zonden.

De manier waarop men via de Duitsers het ideaal van de nationale omroep dacht te bereiken was naïef en bedenkelijk.

In deze aflevering aandacht voor het ideaal van de VPRO, ook tijdens WOII: de nationale omroep. Ook aandacht voor radiocensuur voor en tijdens de oorlog. Wat deden de omroepen tijdens de bezetting en wat deden ze niet?

Met historische radiofragmenten en interviews met o.a.:

  • Wetenschapper Huub Wijfjes;
  • Oud-bestuurslid Prof. Heye Faber;
  • Radiojournalist en oud-VPRO-medewerker Dick Verkijk;
  • Oud-VPRO-medewerkster Attie de vries.

Fragmenten van o.a. Goebbels, Freudenberg, lied De Wachters, Seyss Inquart, oud-NCRV-voorzitter van Deurne.

Aflevering 3: De grote familie

Na de oorlog komt er geen Nationale Omroep, dus gaat de V.P.R.O. op oude voet verder, met kerkelijke en kunstzinnige uitzendingen.

De grote VPRO-familie weer herenigd in de villa van de familie Spelberg, met veel thee en tolerantie, en op de zender veel gesprekken met luisteraars, hoorspelen over gemengd kamperen en discussie over God na de dood van God.

In deze aflevering aandacht voor de landdagen, manifestaties en het lied ´De Wachters´, voor hoe de kleine omroep zijn horizon probeert te verruimen door nieuwe geluiden te laten horen: jazz en Franse chansons. En aandacht voor de tijd voor de komst van de televisie en van atheïstische programmamakers.

Historische fragmenten en interviews met o.a.:

  • Regisseur Anne H. Mulder;
  • Oud-VPRO-medewerkster Attie de Vries;
  • Oud-bestuurslid Prof. Heye Faber;
  • Oud-bestuurslid Jan Kassies;
  • Oud-televisiedirecteur Arie Kleijwegt.

VPRO-medewerkers Han Reiziger en Eugeen Lieven spelen op het oude VPRO-orgel het VPRO-lied ´De wachters'.

Aflevering 4: De coup

Deze aflevering gaat over de roerige jaren ´60.

De VPRO gaat bijna ten onder in de stormen van de tijd. De programmamakers van buitenaf hebben de programma´s al van karakter doen veranderen, tot ongenoegen van de dominees. De ene rel volgt op de andere.

In deze uitzending o.a. aandacht voor het naakt optreden van Phil Bloom op de Nederlandse televisie. Woedende brieven, Kamervragen en paniek bij de dominees.

En dan: De Coup van 1968, ingeleid door de motie van Frans de Smit op de ledenraadsvergadering van 22 juni 1968. De vrijzinnigen vinden dat hun omroep is afgepakt. De V.P.R.O. wordt Omroepvereniging VPRO.

Met historische fragmenten, van Hoepla en van de ledenvergadering in de Expohal, en interviews met o.a.:

  • Oud-bestuurslid Prof. Heye Faber;
  • Oud-bestuurslid Jan Kassies;
  • Arie Kleijwegt, die als hoofd televisie werd geschorst;
  • Jan Blokker, toen al incidenteel als programmamaker werkzaam
    voor de VPRO en auteur van het Vrij Nederland artikel ‘De
    VPRO heeft een meneer nodig’;
  • Radiojournalist en oud-VPRO-medewerker Dick Verkijk.

Aflevering 5: De invloed

Wat is de invloed geweest van de vaak spraakmakende en wellicht taboedoorbrekende programma’s van de VPRO?

In deze vijfde en laatste uitzending aandacht voor de naweeën van de coup van 1968. De motie de Smit was weliswaar verworpen, maar de revolutie was niet meer tegen te houden. Jan Blokker werd binnengehaald als dé meneer van de VPRO.

De televisie kreeg de neiging zich wat af te zetten tegen het ‘linkse tuig’ van de radio, in het bijzonder het jongerenprogramma HEE provoceerde zelf hard mee. In een extra –fake- uitzending van het ANPnieuws werd in HEE-zendtijd gemeld dat in Amsterdam de revolutie was uitgebroken.

En natuurlijk aandacht voor de van Oekel- en Haché-shows, waarin zowaar de Koningin haar ‘kerstboodschap’ voorlas.

Interviews met o.a.:

  • Netty Rosenfeld;
  • Jan Blokker;
  • Radiojournalist en oud-VPRO-medewerker Dick Verkijk;
  • Arie Kleijwegt;
  • Jan Haasbroek.

Historische fragmenten van genoemde programma´s.