Het fenomeen kringloopwinkel heeft de laatste jaren een grote vlucht genomen. De hartverwarmende documentaireserie ‘Het succes van de kringloopwinkel’ laat zien dat de kringloop niet alleen qua spullen, maar ook qua mensen vol verborgen parels zit.

Het succes van de kringloopwinkel
Docuserie in vijf delen

De ene na de andere winkelketen gaat failliet, maar er is één winkel die een ongekende groei doormaakt: de kringloopwinkel. Ondertussen zijn er zo’n 1700 in Nederland: kleine en grote, van Maastricht tot Buitenpost. Alleen de bij de brancheorganisatie aangesloten kringloopbedrijven (zonder winstoogmerk) trokken vorig jaar 28 miljoen bezoekers. De omzet van alle kringloopwinkels in Nederland bedraagt zo’n 250 miljoen en groeit ieder jaar.

Maar de kringloopwinkel is niet alleen een commercieel succes: het is vooral het sociale succes dat zo bijzonder is aan de kringloopwinkel. Het is een plek waar mensen weer met elkaar praten, waar ze elkaars problemen helpen oplossen, waar nieuwe talenten ontdekt worden. En dat grotendeels zonder dat de overheid zich ermee bemoeit.

niet de spullen, maar de mensen

In de kringloop werken zo’n 20.000 mensen: vrijwilligers, asielzoekers, ex-gedetineerden, mensen die werken met behoud van uitkering en betaalde krachten. Ze staan er vanuit verschillende motivaties: eenzaamheid bijvoorbeeld, maar ook idealisme, verslaving, ziekte, verveling of werkloosheid. Maar samen trekken ze elkaar omhoog en proberen ze elkaars problemen op te lossen. Zoals Tineke van de winkel in Zeist het verwoordt: ‘Het gaat niet om de spullen, het gaat om de mensen.’

Daarmee is de winkel een plek bij uitstek waar mensen hun verborgen talenten ontdekken. Zoals Gerda: zij stond 27 jaar voor de klas, tot ze in een diepe depressie wegzakte. In de winkel ontdekte ze haar talent voor etaleren. Of Mohammed die in de bijstand terechtkwam na zijn werk als taxichauffeur, en zich in de winkel opwerkte tot kunst- en antiekkenner. Hij ontdekte onlangs een Mondriaan en een Van Megeren tussen de kringloopspullen.

Ook vinden we er mensen met een vluchtverleden. Mensen uit oorlogsgebieden, zoals Wadhi uit Syrië: ooit manager van een grote modewinkel. Hij gebruikte de kringloopwinkel om de Nederlandse cultuur, taal en gewoonten te leren; nu is hij in Amsterdam store manager bij een grote kledingketen. Of Joost, die in de fietsenwerkplaats met succes zijn alcoholprobleem de baas probeert te worden, geholpen door andere ex-alcoholisten die er hun bestemming vonden.

Kringloopwinkels hebben vaak een restaurant of op zijn minst een koffiehoek, waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, praten of gewoon zitten – zonder door het personeel weggekeken te worden. Je kunt er uren zitten lezen, want je hebt er talloze boeken en tijdschriften onder handbereik.

kringloopverslaving

De plek is een waar snuffelparadijs: er liggen duizenden verschillende dingen, niets is hetzelfde. Voor veel mensen is het een wekelijks uitje, soms is de winkel zelfs een ware verslaving. Want er zijn steeds weer nieuwe spullen en je zou wel eens wat mis kunnen lopen... Je ziet er een tiener vintage kleding passen, een bijstandsmoeder die servies nodig heeft en een Range Rover-eigenares op zoek naar designspullen – die ze er vindt ook.

Verder draagt de kringloop flink bij aan duurzaamheid. Er worden honderden miljoenen kilo’s meubelen, apparaten, textiel, serviesgoed en boeken opgehaald die anders voor een groot deel in de verbrandingsoven zouden verdwijnen. Dat levert jaarlijks een CO2-besparing op die gelijk is aan het verwarmen van een kleine 100.000 woningen.

De kringloop is meer dan een winkel. Het is het nieuwe dorpsplein: een plek waar mensen weer met elkaar praten, waar relaties ontstaan, waar mensen samen elkaars problemen oplossen, waar nieuwe talenten ontdekt worden. Een plek vol verhalen van gewone en bijzondere mensen; in Maastricht anders dan in Staphorst of in Lauwersoog.

Het succes van de kringloopwinkel volgt de verhalen van gewone en bijzondere mensen door heel het land. Wie het Nederland van nu wil zien, moet in de kringloopwinkel zijn: het échte hart van Nederland.