Europa op de tekentafel

Bestaat er zoiets als een Europees, gemeenschappelijk verhaal? Is het formuleren daarvan zinvol of zijn we eigenlijk al te laat? Of is een gemeenschappelijke vijand hét middel om de eensgezindheid te brengen op het continent dat er maar niet in wil slagen één te worden?

Volgens Mathieu Segers, columnist voor Het Financieele Dagblad en hoogleraar Europese Integratie aan de Universiteit Utrecht, mist Europa indentiteitsbewustzijn. Een armoede die snel opgelost dient te worden. In de uitzending Branding Europe uit 2015 zoekt hij dan ook naar de waarden die Europa juist verbindt.

We worden overspoeld met berichten over de dreiging van opkomende machten als China, India of Rusland. Europa lijkt machteloos toe te kijken; verdeeld, bewegingsloos en in zichzelf gekeerd.

Maar heeft Europa een unieke onverslaanbare kracht? Een kracht die we als vanzelfsprekend ervaren? Zijn misschien smaak en kwaliteit het Europese antwoord in tijden van geopolitieke strijd en economische angst? Kun je met smaak een oorlog winnen? In Tegenlicht Lab bouwt Jonathan Holslag, schrijver van De kracht van het paradijs, aan de hand van filmfragmenten en objecten deze gedachten uit tot een nieuw inzicht.

Gaat de monetaire unie uiteenvallen en is dat maar goed ook? Of is dit bij uitstek het moment om Europa opnieuw uit te vinden in daadwerkelijke politieke en economische samenwerking? 'Een systeem van twee euro’s. Jullie de sterke en wij de zwakke. Misschien zou dat onze redding zijn. Maar jullie moeten ons wel eerst vertellen dat wij failliet zijn in plaats van over een lichtpuntje te spreken', aldus de Italiaanse komiek, activist en politicus Beppe Grillo.

Hij voert al decennialang een anti-elitaire campagne tegen corruptie, de maffia en de Europese Unie. Met zijn Vijfsterrenbeweging wist hij de afgelopen jaren miljoenen Italianen achter zich te krijgen. Tijdens de algemene verkiezingen in 2013 behaalde zijn partij dan ook 25 procent van de uitgebrachte stemmen en eindigde het kort achter de Democratische Partij van de in 2016 afgetreden minister-president Renzi.