‘Excuses kunnen leiden tot polarisatie,’ en kun je mensen die nu leven wel verantwoordelijk houden voor iets uit een ver verleden? Zo sprak onze premier afgelopen woensdag in het kamerdebat over institutioneel racisme in reactie op de roep van de Tweede Kamer om excuses voor het slavernijverleden. 

Waar komt die weerstand vandaan? En wat is precies het probleem bij het maken van excuses? Historicus Karwan Fatah Black, die dit jaar de Keti Koti-lezing hield, komt praten over de politieke koudwatervrees voor excuses.

Dertien december 1703 joegen de uitlopers van een orkaan over de Wadden. Even buiten het dorp West Vlieland liep het dagen eerder van het anker geblazen Britse koopvaardijschip Mary and Sara op een zandbank en verging. De Eilanders zagen hun kans en eigenden zich de waardevolle bezittingen aan boord van het schip toe. Maar daar kwamen ze niet zomaar mee weg, en Het Hof kwam met een zware delegatie naar het eiland en begon de dorpelingen en een Amsterdamse opkoper te ondervragen.

Historicus Anne Doedens en zijn eilander compagnon Jan Houter troffen de verslagen van deze ondervragingen aan in het Nationaal Archief en schreven er het boek Strandroof over.

Ze noemen het verhaal een Nederlands Montaillou, want de vondst geeft een inkijkje, niet alleen in de werkwijze van de speurders van het Hof, maar vooral ook in de samenleving van een kwijnend dorp, geïsoleerd gelegen aan een onafwendbaar oprukkende zee.

Deze week maakte minister van Binnenlandse Zaken Ollongren in een brief aan de kamer de besluiten van het kabinet bekend over de herziening van ons parlementair stelsel. Één van de besluiten sprong er bij ons uit: er komt een wet op politieke partijen. Met deze wet zou het makkelijker moeten worden om politieke partijen te verbieden.

Waarom hebben we zo’n wet nodig? En waarom komt die er juist nu?

Te gast is rechtsfilosoof Bastiaan Rijpkema. 

Hij was verantwoordelijk voor de executie van Julius en Ethel Rosenberg, hij was één van de meest prominente leden van de New Yorkse high society, communistenjager met McCarthy én leermeester van Donald Trump. We hebben het over Roy Cohn, de Amerikaanse jurist die tot grote hoogte rees en daarna heel diep viel. Hij wordt omgeschreven als kwaadaardig en meedogenloos, vooral jegens de LGBT-community, waar hij zelf deel vanuit maakte maar wat hij altijd heeft ontkend.

Afgelopen week verscheen de documentaire Bully. Coward. Victim. The story of Roy Cohn. op HBO, gemaakt door Ivy Meeropol, kleindochter van Julius en Ethel Rosenberg.

Te gast is onderzoeker aan de universiteit Leiden Sara Polak. Met haar praten we over Cohn’s identiteit en invloed.

Op zaterdag 11 juli is het precies 25 jaar geleden dat de Serviërs de door Nederlandse troepen beschermde moslimenclave Srebrenica innamen, en in de weken daarna een massaslachting aanrichtte. Om de val van Srebrenica te herdenken is er de komende week op Radio 1 dagelijks extra aandacht voor deze dramatische geschiedenis. Deze podcastserie is gericht op jongeren omdat zij zich de val zelf niet kunnen herinneren en voor hen het verhaal vaak grotendeels onbekend is.

De makers van die serie Misha Melita en Marjolein Koster zijn te gast.