Levend Fossiel
"We gingen onmiddellijk naar het Museum. Marjorie Latimer was even weg, en de bewaker liet ons de kamer binnen, en daar was de - Coelacanth, inderdaad, mijn God! Hoewel ik er op voorbereid was, raakte de eerste aanblik me als een bliksemflits en ik stond te trillen op mijn benen; mijn lichaam tintelde aan alle kanten. Ik stond als aan de grond genageld. Nee, er was geen spoor van twijfel meer, van de eerste tot de laatste schub, dit was een echte coelacanth. Het was alsof een schepsel van 200 miljoen jaar geleden ineens weer tot leven was gekomen. Ik vergat alles om me heen en bleef maar kijken. Diep onder de indruk liep ik er naartoe, raakte het dier aan en aaide het, terwijl mijn vrouw in stilte toekeek. Marjorie Latimer kwam binnen en groette ons allervriendelijkst. Pas toen kon ik weer praten - de precieze woorden ben ik vergeten, maar het kwam erop neer dat ik zei dat het waar was, echt waar, dat het zonder twijfel een coelacanth was. Zelfs ik kon daar niet meer aan twijfelen." Zo bescheef de inmiddels overleden Zuidafrikaanse visexpert J.L.B. Smith, in zijn boek "Old Fourlegs", zijn eerste ontmoeting met deze bijzondere vis. Een vis waarvan men in zijn tijd - nu zestig jaar geleden - alleen maar fossielen had gevonden en dus aannam dat hij miljoenen jaren geleden was uitgestorven. De vis staat nu officieel bekend als Coelacanth Latimeria chalumnae, waarmee de ontdekster, Marjorie Courtenay Latimer, is vereeuwigd in de latijnse naam. Op 23 december 1938 troffen lokale Zuid Afrikaanse kust vissers een zeer merkwaardige vis aan in hun netten. Zij belden Marjorie Latimer die toen conservatrice was van een plaatselijk museum. Latimer zag de vis maar had in eerste instantie geen idee om wat voor vis het hier ging. Na wat zoeken kwam zij tot de conclusie dat het hier om een vis ging die al 200 miljoen jaar uitgestorven was. Zij maakte een tekening van de vis en stuurde die op naar de visexpert J.L.B. Smith. Het duurde enkele weken voor Smith langs kwam, maar eenmaal van zijn verbazing bekomen wist hij het zeker; de Coelacanth was niet uitgestorven. Inmiddels zijn er meerdere Coelacanthen gevonden. Zo zijn er populaties aangetroffen rond de Comoren en vorig jaar oktober berichtte de Amerikaanse koraal-expert Mark Erdmann van zijn toevallige ontmoeting met een coelacanth op een lokale vismarkt in Noord Sulawesi (Indonesië). Helaas zijn ze boven water niet in leven te houden omdat het dier onder druk op 200 meter diepte leeft. Maar er loopt nu wel een campagne om vissers vertrouwd te maken met het beeld van de Coelacanth zodat ze leren hoe ze de vis terug kunnen zetten als ze er toevallig één in hun netten krijgen. IJsbrand van Veelen bezocht voor Noorderlicht de nu 92 jarige ontdekster Marjorie Courtenay Latimer en kijkt met haar terug op de vangst van haar leven. Samenstelling en regie: IJsbrand van Veelen Research: Jacqueline de Vree