Chris Kijne keek vol verbazing toe hoe de Britten zich door malafide collega's in de luren lieten leggen. Is het in ons land werkelijk beter?

Op donderdag 23 juni zag ik, door het raam van café The WalkAbout, de Victoriaanse infrastructuur van Londen bezwijken onder slagregens veroorzaakt door een 21ste eeuws probleem dat alleen met de allergrootste internationale inspanning kan worden opgelost.

Buiten stemden de Engelsen ervoor om dat ouderwetse, vermolmde Europa te verlaten en het weer lekker helemaal zelf te gaan doen.

And Good Luck with it.

Het moment dat me van dat journalistieke verblijf rond het Brexit-referendum het meest is bijgebleven, speelde zich een dag eerder af. Boris Johnson legde zijn allerlaatste campagne-bezoek af in The George, een pub in Darlington. Ergens halverwege tussen Leeds en Newcastle dus, Brexit-heartland. 

raar en slordig

Toen hij de pub verliet  en in de richting liep van de draaiende televisiecamera’s, streek hij nog snel even van achter naar voren met zijn hand door zijn haar om te zorgen dat het zo raar en slordig zat als hij het graag heeft.

Er ging van alles door mijn hoofd. Ik zag het kapsel van Donald Trump langskomen, daarna de glimmende schedel van Pim Fortuyn en de coupe van Geert. En bleef uiteindelijk haken bij een citaat dat ik ooit las in Tony Judt’s monumentale ‘Postwar, A history of Europe since 1945’. Op pagina 346, waar Judt de invloed beschrijft die de opkomst van televisie in de jaren zestig had in het na-oorlogse Europa, haalt hij de conservatief Edward Heath aan. Die blikt in zijn memoires terug op zijn titanenstrijd met Harold Wilson, en concludeert vele jaren later: ‘Television was  open to abuse by any charlatan who is capable of manipulating it properly. So it proved in the following decade.’

Als je haar maar niet goed zit.

schuld van de media

Wanneer we het treurige spektakel dat in het Verenigd Koninkrijk de afgelopen maanden is opgevoerd onder het mom van democratie nader beschouwen, is het inderdaad onmogelijk het níet over de rol van de media te hebben. Die hebben nu namelijk eens wel de, gedeeltelijke, schuld. Want het door Edward Heath al gesignaleerde gevaar dat theatraal goed uitgeruste charlatans door het medium televisie een gevaarlijk podium geboden wordt – bij voorkeur bestegen met raar haar – is het afgelopen decennium maar al te waar gebleken.

Donald Trump heeft de primary’s gewonnen dankzij een onvoorstelbare hoeveelheid gratis air-time waar zijn tegenkandidaten niet tegenop konden. Pim Fortuyn glom iedere avond de huiskamer in.  En over de alomtegenwoordigheid van Geert hoef ik u ook niets te vertellen.

Wie een plaatje maakt, ligt mijlenver voor.

Tel daarbij op het door grootkapitalisten beheerste Engelse krantenlandschap, waar de leugen werkelijk regeert, en je hebt het beeld wel zo’n beetje compleet: een tragische farce waarin twee dure-kostschooljongens een privé-gevechtje uitknokten onder het mom van directe democratie, van de stem van het volk tegen de elite.

Het is bijna niet te bedenken; het is onze werkelijkheid.

kaalslag

Een werkelijkheid waarin straks naar het zich laat aanzien Theresa May de nieuwe Engelse minister-president wordt en, zoals ze heeft aangekondigd, wil blijven zitten tot de verkiezingen van 2020. Dan heeft dat feest van de democratie dus een nationale leider opgeleverd, gekozen door 150.000 conservatieve partijleden: 0.3 procent van het electoraat. Die zelf tégen die Brexit was, maar wel lid van een partij die als geen ander het fundament heeft gelegd waarop die, tot veel verbijstering in eigen gelederen, tot stand is gekomen.

Veertig jaar lang hebben de Tories Europa zwart gemaakt terwijl ze nationaal de verzorgingsstaat kaalsloegen. Waarin de achterblijvers inderdaad massaal het slachtoffer werden, mede van globaliseringsverschijnselen. Niet omdat dat onvermijdelijk is, of de schuld van Europa, maar door rücksichtlos neo-liberalisme van eigen fabrikaat dat de boemerang nu keihard in het gezicht terug krijgt.

Nog één telling detail: nadat Labour-leider Jeremy Corbyn in het Lagerhuis precies dat punt probeerde te maken, werd hem door Eton-boy Cameron toegebeten: ‘For heavens sake, man, go!' Die gotspe haalde alle journaals, de analyse van Corbyn zag ik nergens.

Je zou het, door het typisch Engelse verschijnsel van een intelligente  excentriekeling als Boris Johnson, dat door en door verrotte medialandschap en die neo-liberale geschiedenis sinds Thatcher, kunnen afdoen als een Brits probleem.

Not.

desinformatie en charlatans

Ook onze democratie is sclerotisch, met partijlidmaatschap van nog maar een fractie van het electoraat. Ook hier wordt de hakbijl van het referendum voorgesteld als het perfecte instrument voor chirurgisch precisiewerk, met alle desinformatie en charlatans die erbij horen.  Ook wij hebben een partij aan de macht die al twintig jaar Europa zwartmaakt en het achter de schermen heeft ingericht ten faveure van grote bedrijven.

Een partij die daarnaast met malle privatiseringen, vermarktingen en het uitkleden van de verzorgingsstaat een verweesde onderklasse heeft doen ontstaan die niet meer weet waar ze het zoeken moet.

Het haar van Mark Rutte zit keurig, maar ook hij heeft een vriend.  Al geloof ik niet dat ze bij elkaar op  kostschool hebben gezeten.

Maar kijkt  u goed naar het kapsel van Jort Kelder, als hij straks op televisie een Nexit bepleit.