Zijn vader zat, begin jaren zestig, in Congo. Daar werkte hij aan de aanleg van het spoor, net na de onafhankelijkheid van Belgie. Een jonge David van Reybrouck wilde er later alles over weten, maar de belangstelling van zijn vader lag meer bij de technische kant dan bij de sociale. Van Reybrouck: “Congo was aanwezig in onze huiskamer, maar hij begreep niet dat ik er alles over wilde weten. Ik heb dan ook enorm veel moeite moeten doen om hem te laten vertellen over zijn ervaringen.”

Toch ligt daar de kiem voor Van Reybrouck’s fascinatie voor de voormalige Belgische kolonie. Het ontbreken van een allesomvattende geschiedenis over het land; van ontstaan tot kolonisatie tot dekolonisatie tot nu, bleek niet te bestaan. Dus besloot hij het zelf te schrijven. Van Reybrouck: “Vooral de waanzin van de kolonisten boeide mij. Er bestaat hallucinant filmmateriaal uit de jaren vijftig, waarin een soort schoonheidswedstrijd voor gezinnen werd georganiseerd. Daar zie je dus Congolezen die zich zo goed mogelijk proberen te gedragen als kleinburgerlijke, Vlaamse gezinnen in die tijd. Idioot natuurlijk, maar de Congolezen wilden niets liever dan de waardering van de Belgen.”

De geschiedenis van Congo is zeer rijk. Dat het boek de dikte van een volwassen mannenvuist heeft, zal dan ook weinig verbazing wekken. Alleen al over de illustere eerste president van Congo, Patrice Lumumba, zouden 680 pagina’s volgeschreven kunnen worden. Van Reybrouck: “In Belgie is Lumumba anno 2010 iemand die je kunt vergelijken met Che Guevara: een boegbeeld van democratisering. Hij ging Congo op nationale schaal bekijken, en heeft een enorme rol gespeeld in de dekolonisatiestrijd van Afrika. Maar hij deed dat wel in vier maanden tijd, terwijl je voor zo’n proces in feite dertig jaar nodig hebt. Het was veel te snel, waardoor onrusten ontstonden. Dat is ook de tragiek van Congo: die balans tussen een veel te late dekolonisatie en een te vroege onafhankelijkheid.”

Anno 2010 kampt het land met stuurloosheid, opstandige rebellen, plunderingen, corruptie en vooral heel veel niet ingelaste potentie. Reybrouck: “Congo is krankzinnig rijk aan grondstoffen: rubber, uranium, noem maar op. In feite zou Congo alleen heel Afrika van energie kunnen voorzien. Maar het land is een soort speelbal geworden van de internationale politiek. Er is geen vertrouwen tussen de staat en de inwoners. Wil het goedkomen met het land, dan moet dat als eerste worden hersteld.”