VPRO Boeken 18 mei 2014

Peter Vermeersch, Els Snick & Tommy Wieringa

Peter Vermeersch maakte naar aanleiding van een toevallige ontmoeting een lange ontdekkingsreis door voormalig Joegoslavië. Hij vertelt over deze reis door de Balkan en zijn boek 'Ex. Over een land dat zoek is.' Els Snick vertelt over haar nieuwste boek 'Waar het me slecht gaat is mijn vaderland. Joseph Roth in Nederland en België' en ook Tommy Wieringa schuift aan om uit te leggen waarom Joseph Roth nou eigenlijk zo goed is.

Wim Brands blikt vooruit

Elke week lees je hier Wims persoonlijke ervaringen met de gasten van deze week en hun boeken.

Peter Vermeersch - Ex. Over een land dat zoek is 

Sanja Kregar, die Kroatische literatuur vertaalt en uitgeeft, woonde in de jaren negentig in Nederland toen in haar vaderland, het voormalige Joegoslavie verschillende oorlogen uitbraken.

Wat ze zich herinnert, zo vertelde ze me eens tijdens een radio-interview, is hoe moeilijk het was om haar ontreddering over te brengen op haar Nederlandse collega's. De oorlogen waren om de hoek maar het was alsof zij zich dat niet realiseerden, alsof het strijdgeweld zich op een andere planeet voltrok. Ze hadden nauwelijks aandacht voor haar verhalen.

Een toevallige ontmoeting met een jonge Albanese vrouw in Brussel brengt de Vlaamse politicoloog Peter Vermeersch op het spoor van een een troebele familiegeschiedenis in Kosovo.

Wat volgt is een tocht naar alle delen van het voormalige Joegoslavie, versplinterde gebieden waar de recente oorlogsgeschiedenissen nog dagelijks hun stempels op het dagelijkse leven drukken.

Maar hoe?

En hoe probeert men ondanks dat verleden nieuwe eenheden te smeden?

Het is nog steeds bij ons om de hoek.

Els Snick - Waar het me slecht gaat is mijn vaderland. Joseph Roth in Nederland en België

'Een van de grootste Berlijnse hotels heeft zijn portier afgeschaft. In zijn plaats doet nu, wellicht nauwkeuriger, maar ook zakelijker en onpersoonlijker, een soort voorziening dienst, 'verkeers- en inlichtingenbureau' genoemd, met secties voor alles wat de gasten nodig hebben: een wekdienst, een postkantoor, een reisbureau en dies meer.

De functionarissen van deze secties zijn niet in livrei. Het plechtige donker van hun pak roept een sfeer zonder fooien op, terwijl, zoals iedereen zich wel herinnert, de vrolijke glans van de messingknopen aan het uniformjasje van de portier heerlijke associaties placht op te wekken. Naar het schijnt heeft Amerika als eerste de dood van de portier goedgekeurd en veroorzaakt'.

Schreef Joseph Roth, de joods-Oostenrijkse schijver die op de vlucht voor Hitler van hotel naar hotel zwierf in verschillende Europese landen in Hotelmens. Hij is onbetwist een van de beste schrijvers van de vorige eeuw.

Wat maakte hem zo goed?

Aan de vooravond van een Rothspektakel in de Amsterdamse stadsschouwburg geven schrijver Tommy Wieringa en de Vlaamse germaniste Els Snick in VPRO Boeken antwoorden op die vraag.


Wim Brands