Jeroen van Kan spreekt met Deborah Feldman (1986) over haar internationale bestseller 'Onorthodox' en met Annet Mooij (1961) over 'De eeuw van Gisèle. Mythe en werkelijkheid van een kunstenares'.

VPRO Boeken
Uitzending: zondag 23 september, 11.20 uur, NPO 1

Presentatie: Jeroen van Kan

Deborah Feldman

Als kind groeit Deborah Feldman op in de gesloten wereld van de Satmargemeenschap in Brooklyn. Ze moet gehoorzamen aan de regels en structuren van deze streng chassidische joden, waarin de rol van de vrouw enkel dienend is. Op haar zeventiende wordt ze uitgehuwelijkt en twee jaar later krijgt ze een zoon, maar dan is haar vrijheidsdrang niet meer te stuiten. Ze wil koste wat het kost een vrij leven leiden.

In haar memoires beschrijft Feldman haar jeugd en uiteindelijke vlucht uit de religieuze sekte, waarbij het soms moeilijk voor te stellen is dat deze gebeurtenissen slechts enkele jaren geleden plaatsvonden, en wel midden in New York.

Annet Mooij

Ook te gast is biografe, onderzoekster en schrijfster Annet Mooij (1961) over De eeuw van Gisèle. Mythe en werkelijkheid van een kunstenares.

Gisèle van Waterschoot van der Gracht (1912-2013), dochter van een Oostenrijkse barones en een Amsterdamse patriciër, bracht haar jeugd door op katholieke kostscholen en in een kasteel met zeventig kamers. Dit begin vormde de springplank voor een veelzijdige kunstenaarsloopbaan en een leven vol vriendschappen en liefdes.

Ze trouwde met oud-burgemeester Arnold d’Ailly en verbond haar lot aan de mysterieuze Duitse dichter Wolfgang Frommel en zijn schare jonge vrienden, aan wie zij tijdens de bezetting onderdak verleende in haar kleine Amsterdamse bovenwoning. Na de oorlog ontstond hieruit een exclusief, met veel geheimzinnigheid omgeven uitgevershuis, Castrum Peregrini: Gisèles eigen Herengrachtfamilie. 

Zelf presenteerde Gisèle haar leven met succes als een sprookje. Maar hoe zag de werkelijkheid achter de fraaie façade eruit? Hoe hield deze vrijgevochten schilderes zich staande in de vrouwvijandige gemeenschap die Castrum Peregrini destijds was?