VPRO Boeken
Uitzending: zondag 13 januari, 11.20 uur, NPO 1
Presentatie: Carolina Lo Galbo
Carolina Lo Galbo spreekt met Hester den Boer over haar boek 'Onderdrukt door de verlosser. Een zoektocht naar Stalins erfenis in het Rusland van nu'. Ook te gast is Elisabeth van Nimwegen over haar roman 'Onderdak'.
Hester den Boer
Carolina Lo Galbo spreek met Hester den Boer over haar boek Onderdrukt door de verlosser. Een zoektocht naar Stalins erfenis in het Rusland van nu.
Tijdens het bewind van Stalin werden miljoenen mensen in goelagkampen gevangengezet, geëxecuteerd of verbannen. Pas eind jaren tachtig doorbrak Gorbatsjov het officiële stilzwijgen hierover, maar een echte afrekening met het verleden heeft Rusland nooit gekend. In de staatspropaganda wordt Stalin nog steeds neergezet als een groot leider en volgens recente opiniepeilingen is Stalin uitgegroeid tot de populairste historische figuur onder de Russen.
Hester den Boer onderzoekt de rol die het stalinistische verleden speelt in het Rusland van nu. Hiervoor reisde zij zes maanden door Rusland, bezocht voormalige goelagkampen en ballingsoorden in Siberië en sprak met oud-gevangenen die Stalin zijn blijven vereren, met nabestaanden van slachtoffers die nog steeds niet weten wat er met hun familie is gebeurd en met onderzoekers van de Stalin-terreur die nu worden vervolgd. Hoe kan het dat mensen bleven geloven in een leider die miljoenen mensen de dood in stuurde?
Elisabeth van Nimwegen
Ook te gast is Elisabeth van Nimwegen over haar roman Onderdak. Ze schetst een beeld van een vrouw die toegeeft aan het universele verlangen om uit het eigen leven te verdwijnen.
Van Nimwegen ontleedt het leven van haar hoofdpersoon tot op het bot. Onderdak is een zedenschets, catharsis en dikke middelvinger tegelijk. Een vrouw bestudeert haar mouches volantes, de bewegende, troebele sliertjes die je ziet als je je ogen dichtknijpt. De plek waar ze zich bevindt lijkt in niets op de conferentie in Helsinki waar ze eigenlijk zou moeten zijn. Niemand weet waar ze is, ze leeft in een geheime tijd. Daar overdenkt ze wat er is gebeurd op de ochtend van haar vertrek en hoe het zover heeft kunnen komen. In de kleine ruimte waarin ze zich verschanst, dringt ze door tot het diepst van haar gedachten en vecht ze zich vrij van alles wat haar daarbuiten zo beheerst.