Artistiek leider Levon Eskenian en zijn Gurdjieff Ensemble keren de pianomuziek nu binnenstebuiten. Het podium van de Kulturkirche biedt zicht op een buitengewone uitstalling aan volksinstrumenten. Bekend zijn de weemoedige duduk en de klaterende oud (luit). Maar het Gurdjieff Ensemble herbergt ook de prachtige blul (fluit) en kamancha (vedel). De wereldvreemde pianowerkjes maken plaats voor sprankelende composities vol hartverscheurende melodieën die je direct naar exotische oorden vervoeren. Gurdjieffs muziek komt thuis. Eskenian knikt: ‘Op de piano met westerse harmonieën kan het kunstmatig klinken. Daar moet je voorzichtig mee zijn. In de jaren twintig plande Gurdjieff al een uitvoering met volksinstrumenten, maar dat is er nooit van gekomen.’ De Gurdjieff-interpretaties van celliste Anja Lechner waren een openbaring voor Eskenian en zijn vrouw, pianiste Lusine Grigoryan. ‘Het zijn de melodieën uit onze jeugd. Maar hoe zouden ze klinken op authentieke instrumenten, hoe hoorde Gurdjieff deze muziek voor het eerst? Ik moest hier iets mee,’ vertelt Eskenian die de arrangementen op zich neemt.
De muziekessays van de befaamde Armeense monnik en componist Komitas (1869-1935) blijken behulpzaam voor Eskenian. ‘Komitas was een getraind musicus en noteerde heel nauwkeurig alle Armeense volksmelodieën. Gurdjieff en Komitas kenden elkaar ook.’ Komitas groeide net als Béla Bartók uit tot een pionier van de etnomusicologie. Inmiddels staat er veel muziek van Komitas op het repertoire van het Gurdjieff Ensemble. Het Duitse platenlabel ecm pikte het Gurdjieff Ensemble snel op. In 2012 wonnen ze een Edison voor hun debuut-cd met Gurdjieffs composities. Begin 2016 verschijnen er tegelijkertijd twee nieuwe albums, nu met werk van Komitas. Lusine Grigoryan speelt de pianoarrangementen en op de andere schijf ontfermt het Gurdjieff Ensemble zich over de traditionele volksmuziekcomposities. Eskenian glimlacht: ‘Opzwepende muziek vol complexe, dansante ritmes. ecm-baas Manfred Eicher is ondertussen helemaal Komitas-fan.’
Podium Mozaïek
The Music of Gurdjieff and Komitas
ZONDAG 7 JUNI, 14.30 UUR
Muziekgebouw aan ’t IJ
Armenia: Orient and Occident
ZONDAG 7 JUNI, 20.30 UUR
