Een kleine verhandeling over onverdraagzaamheid.

1. Vrijwel alle problemen kunnen worden teruggebracht tot de vraag: wat moeten wij verdragen en wat niet? Wat de discussie zo moeilijk maakt, is dat vrijwel iedereen alles van zichzelf verdraagt. Zelden hoor je zeggen: 'Ik ben een gevaar voor de samenleving. Ze zouden me het land uit moeten zetten.'

2. Het woord 'verdragen' geeft al aan dat het feitelijk onverdraaglijk is of dat je het op zijn minst afkeurt. Om diverse redenen kun je het onverdraaglijke dan toch verdragen. Je kunt het veganisme van je vriend onverdraaglijk vinden, maar je kunt er juridisch gezien weinig tegen doen en als de relatie je lief is, is het misschien raadzaam het onverdraaglijke veganisme te dulden. Vul voor veganisme religie in, of parfum, of politieke opvatting. Noem maar op. Er is heel veel aan elkaar wat wij moeten verdragen.

3. De zelfmoordenaar vindt het leven onverdraaglijk.

4. De weigering om dingen te verdragen wordt meestal goedgepraat met behulp van moraal en idealisme. Als wij de godsdienst van de ander niet verdragen, is dat omdat wij denken dat die godsdienst gevaarlijk is. Wij zijn onverdraagzaam in naam van een nobel doel. Merkwaardig genoeg hebben de idealisten nog altijd een goede naam. Je zou kunnen concluderen dat mensen het prettig vinden onverdraagzaam te zijn. Zelden lees je op de opiniepagina's: 'Ik ben tegen de moslims, want ik kan hun gezichten niet uitstaan.'

5. Je kunt je eigen kinderen niet verdragen. Dat vindt de samenleving niet zo fijn en die kinderen misschien ook niet. Wie overgaat tot nageslacht moet zich voorbereiden op de plicht tot liefde, hoewel opvoeden voor zover dat bestaat uit het stellen van grenzen ook weer een kwestie is van verdragen en niet verdragen: 'Ik verdraag het niet dat je nooit je huiswerk maakt.'

6. Heel veel mensen verdragen geen nederlagen en afwijzingen, of slechts met de grootste moeite. Cursussen zouden welkom zijn: 'Leer de nederlaag verdragen.'

7. Volledige naaktheid van de ander verdragen wij, uitzonderingen daargelaten, alleen op het naaktstrand en in de sauna. Zeg dagelijks tegen uzelf: 'Mijn naaktheid is voor het grootste gedeelte van de mensheid onverdraaglijk.' Dat voorkomt een hoop problemen.