Nicolaas moest in Singapore zijn toiletervaring beoordelen én beslissen over de toekomst van de schoonmaker. Aan de hand van emoji's.

We mogen een uurtje shoppen, maar ik moet poepen van de KLM-koffie. Ik kom net uit de Filipijnen en onze vlucht maakt op weg naar huis een tussenstop op Changi, het vliegveld van Singapore. Op naar de airport-plee. Bij de entree van het toilet word ik verwelkomd door iets dat het openbare toilet voor altijd zou kunnen veranderen: een grote touchscreen op een standaard waarmee je je ervaring kan waarderen met een emoji. ‘Good morning! Please rate our toilet.’

Op het beeld staan vijf verschillende smileys, afgebeeld tegen een paarse achtergrond. Helemaal links is een super happy smiley, dan komt de gewone happy smiley, gevolgd door de emotiedode smiley, de sad smiley en natuurlijk de very sad smiley rechts. Naast deze emoji's wordt een foto van een man vertoond. Ik denk de toiletmeester. Zelfs zijn naam staat erbij. Hij heet Dai HePing. Hij lijkt op de emotieloze smiley. Het is mijn taak zijn werk en het toilet te beoordelen door me te laten leiden door mijn gemoedstoestand, en bij vertrek een van de vijf smileys aan te klikken. Ik kan er niets aan doen, maar ik voel me erg serieus genomen als internationaal poeper.

Toilet raten is nieuw voor me, dus let ik maar op alles. De glimmende vloer, de plastic planten en de moderne wasbakken; het geheel doet aan als een Oekraïense nachtclub, met alle lichten aan. 

Sad smiley.

De toiletsoundtrack klinkt daarentegen als een rustiek Japans spa-resort in een mistige regen en vallende orchideeblaadjes.

De middelste smiley. 

Ik ga het toilet binnen. Er is genoeg toiletpapier.

Happy smiley. 

O nee. Op de wc-bril ligt een ondefinieerbare viezigheid. Ik rochel op de bril. De klodder is bruin van de koffie. Ik veeg ‘m uit over de bril in de hoop dat mijn speekselenzymen de exotische bilbacteriën uitroeien.

Sad smiley. 

Ik ga zitten: een drolletje, maar een moeizaam drolletje, maar desalniettemin een drolletje.

Happy smiley. 

Hij plonst. Water uit de pot spettert niet alleen tegen maar ook in mijn kont.

Very sad smiley. 

Tijdens het handenwassen kom ik al met al uit op een totaalbeoordeling van een sad smiley. 

Op dat moment zie ik Dai, hij leunt op zijn schoonmaakkarretje alsof de zwaartekracht extra zwaar op hem drukt. Het effect van het systeem lijkt af te lezen aan zijn gezicht. Ik moet denken hoe zijn vrouw hem die ochtend vroeg hoe zijn smileyscore was en hoe hij toen loog dat hij non-stop super happy smileys kreeg, en dat ze zich vooral geen zorgen moest maken, en hij altijd voor haar en hun pasgeboren vijfling zou zorgen. Terwijl in de werkelijkheid de klantenservicemanager hem zijn laatste waarschuwing heeft gegeven omdat hij die week drie sad smileys had gescoord. Of hij niet wist dat je - als wc-host in Het jaar van de Aap – er niet meer komt met alleen een glimmende vloer. En dat hij uit paniek een klant maar had aangeboden om zijn reet ook af te vegen, en toen een klap voor zijn kop kreeg en nokkie ging. 

Ik begreep opeens hoe veel impact dit vrolijk ranking-systeem heeft op zijn leven. De touchscreen berooft Dai van elke vorm van autonomie op zijn werkplek. 
Anders dan bij ouderwetse Hollandse toiletjuffen. Daar worden de centen uit je broekzak gekeken, en als je naast de pot druppelt krijg een Chupa Chups-lolly naar je hoofd geslingerd. Hun toilet is hun territorium. Maar hier niet. Daar staat Dai. Overgeleverd aan de grillen van een backpacker, die zich in zijn toilet een Romeinse keizer waant. Dai is niet meer dan een slaaf van smileys. Ik voel me een slecht mens. 

Schaamtevol loop ik het toilet uit en druk, ondanks mijn initiële bevindingen, op de super happy smiley. Ik steek als de domme vakantieganger die ik soms ben mijn duim omhoog naar Dai. 
‘Good job, man! Really nice here.’

Als iedereen nou op de super happy smiley zou drukken, kan dit systeem misschien positief voor hem uitpakken. Dan krijgt hij misschien wel een loonsverhoging en kan zijn vijfling later studeren. Of misschien drukt iedereen om die reden al op de super happy smiley. En dan hoeft hij geen reet meer uit te voeren… 
En zat ik daarom op die gore bril.