‘Hermansavond’
zaterdag, Cultura24, 19.30-0.20 uur
Achttien jaar na zijn dood heeft nu ook, na Reve, de nummer twee van de ‘naoorlogse Grote Drie’ zijn biografie, geschreven door historicus en letterkundige Willem Otterspeer. Van De mislukkingskunstenaar is – met enige vertraging – op 28 november het eerste, 800 pagina’s tellende deel verschenen, over de eerste dertig jaar uit het leven van Willem Frederik Hermans (1921-1995).
‘Baldadig, aandoenlijk, cynisch, kwetsbaar, overgevoelig, bovenmatig intelligent, hyperbewust en melancholiek,’ zo werd de schrijver onlangs raak getypeerd door historicus en schrijver Ewoud Kieft. Het zijn eigenschappen die mede werden bepaald door een naargeestige jeugd met bekrompen ouders, crisisjaren en een oorlog die zijn ontplooiing in de weg staan, en het naoorlogse herstel van drukkende verhoudingen die een bestaan als schrijver ernstig bemoeilijken. Zijn misantropie, verongelijktheid, eenzaamheid en de angst om te worden tekortgedaan komen in elk geval niet uit de lucht vallen, zo blijkt uit De mislukkingskunstenaar. Een ongelukkige jeugd heet een goudmijn te zijn, maar welke schrijver zou met Hermans hebben willen ruilen? Neem de zelfmoord van zijn oudere zuster Corrie, in alles beter dan hij. Dit trauma kan de verbetenheid verklaren waarmee Hermans aan het schrijven sloeg.
Het eerste deel van de Hermansbiografie is verschenen. Cultura24 heeft een Hermansavond en biograaf Otterspeer schuift aan in Boeken.
De verschijning van het eerste deel van de Hermansbiografie wordt op Cultura24 een zaterdagavond lang visueel aangekleed. ‘Lééft Hermans nog?’ vragen Christiaan Weijts, Thomas Rosenboom en Jamal Ouariachi zich af in Knetterende letteren, gevolgd door een aflevering van Literaire ontmoetingen uit 1969: Hermans thuis aan het woord in Haren, aan het werk in z’n donkere kamer, en op zijn hoede in een studiogesprek met Andreas Burnier.
In het Dokwerk-tweeluik W.F. Hermans: een overgevoelige natuur (2005) gaat Max Pam op zoek naar Hermans’ drijfveren in zijn romans en wetenschappelijk werk.
De Hermansavond besluit met de tv-film De elektriseermachine van Wimshurst (1978) van Erik van Zuylen, naar het gelijknamige verhaal van Hermans waarin een slim tienjarig jongetje in zijn schoolklas een elektriseermachine mag demonstreren. Op zondag zendt Cultura24 ook nog een Andere tijden uit over Hermans in Groningen, waar hij lector was. Na Kamervragen over zijn functioneren nam hij ontslag, vestigde zich in Parijs en schreef Onder professoren.
Zondag is ook vpro’s Boeken geheel gewijd aan Hermans. Wim Brands gaat in gesprek met Willem Otterspeer over het eerste deel van de biografie. Otterspeer heeft zich tien jaar lang door het immense archief van Hermans geploegd, waarin deze alles bewaarde over wat hij schreef, las, zag en meemaakte.
cultura24.nl Programmering W.F. Hermans, zaterdag 30 november en zondag 1 december
19.30 – 19.55 uur: Knetterende Letteren
Deze aflevering van Knetterende Letteren staat geheel in het teken van de literaire nalatenschap van Willem Frederik Hermans. Nu het eerste deel van z'n biografie is verschenen, kunnen we allemaal kennis nemen van zijn leven, maar hoe zit het met zijn literaire werk? Kent dat navolgers? Zijn jongere generaties schrijvers beïnvloedt door zijn stijl en thematiek, kortom: Lééft Hermans nog?
Een ommegang langs Christiaan Weijts, Jamal Ouariachi en Thomas Rosenboom.
19.55 – 21.00 uur: Literaire ontmoetingen
Portret van W.F. Hermans uit 1969, opgenomen in zijn huis in het Groningse Haren. Hermans praat ontspannen en met de nodige humor en zelfspot over zichzelf en zijn huisdieren. Ook zien we Hermans aan het werk in z'n donkere kamer. Daarna volgt in de studio een gesprek met Andreas Burnier waarin Hermans meer op z'n hoede lijkt. Het gesprek gaat over zijn boeken; de thema's in zijn werk; zijn visie op vrouwen en de mens in het algemeen.
Hermans hoopt dat mensen zijn boeken mooi blijven vinden tot aan zijn dood en hij geeft aan zich terug te willen trekken uit de publiciteit.
21.00 – 23.00 Dokwerk – W.F. Hermans: een overgevoelige natuur
Tweeluik uit 2005 over schrijver Willem Frederik Hermans (1921-1995), die tien jaar geleden overleed. De documentaire is gemaakt door regisseur Jan Bosdriesz en schrijver/criticus Max Pam, die Hermans verschillende malen interviewde en ook met hem correspondeerde. In de eerste aflevering gaat Max Pam op zoek naar wat Hermans dreef in zijn romans en in zijn wetenschappelijk werk en reist hij o.a. naar Finnmarken in Noorwegen, waar de roman 'Nooit meer slapen' zich afspeelt. In de tweede aflevering staan de vele affaires en kwesties centraal, waarbij Hermans betrokken is geweest: Hermans als polemist.
23.00 – 00.20: De elektriseermachine van Wimshurst
Tv-film uit 1978 van Erik van Zuylen naar het gelijknamige verhaal van Willem Frederik Hermans.
De film gaat over het 10 jarige slimme jongetje Richard die in een schoolboek van zijn vader een afbeelding ziet van een elektriseermachine. Hij wil zoiets ook maken. Als hij met de schoolmeester de zolder van school mag opruimen ziet hij er één liggen. Richard demonstreert het apparaat voor de klas, ondanks dat de meester er geen heil in ziet. Iedereen is onder de indruk van de werking, maar Richard blijft de buitenstaander.
ZONDAG 1 DECEMBER
11.54 – 13.00: Literaire ontmoetingen
Portret van W.F. Hermans uit 1969, opgenomen in zijn huis in het Groningse Haren. Hermans praat ontspannen en met de nodige humor en zelfspot over zichzelf en zijn huisdieren. Ook zien we Hermans aan het werk in z'n donkere kamer. Daarna volgt in de studio een gesprek met Andreas Burnier waarin Hermans meer op z'n hoede lijkt. Het gesprek gaat over zijn boeken; de thema's in zijn werk; zijn visie op vrouwen en de mens in het algemeen.
Hermans hoopt dat mensen zijn boeken mooi blijven vinden tot aan zijn dood en hij geeft aan zich terug te willen trekken uit de publiciteit.
Deze aflevering van Knetterende Letteren staat geheel in het teken van de literaire nalatenschap van Willem Frederik Hermans. Nu het eerste deel van z'n biografie is verschenen, kunnen we allemaal kennis nemen van zijn leven, maar hoe zit het met zijn literaire werk? Kent dat navolgers? Zijn jongere generaties schrijvers beïnvloedt door zijn stijl en thematiek, kortom: Lééft Hermans nog?
Een ommegang langs Christiaan Weijts, Jamal Ouariachi en Thomas Rosenboom.
13.25 – 13.55 Andere Tijden: W.F. Hermans
In deze aflevering van Andere Tijden staat de affaire Hermans in Groningen centraal. W.F. Hermans was lector aan de universiteit aldaar en hem werd verweten dat hij z'n docentschap afraffelde ten gunste van zijn werk als schrijver. Uiteindelijk zijn er kamervragen gesteld over het functioneren van W.F. Hermans. Deze koos eieren voor z'n geld en nam ontslag om zich te vestigen in Parijs. Daar schreef hij de sleutelroman ‘Onder professoren’.
Is de kwestie WFH een gouden tijd of een zwarte bladzijde? Oordeel zelf.