Diana Matroos werkte een kleine twintig jaar voor RTL en stapt nu over naar de VPRO als nieuwe presentator van Buitenhof. Uit welk hout is zij gesneden?

Diana Matroos (1971) wandelt eind juli ontspannen binnen bij het Amsterdamse café-restaurant Dauphine, pal naast de studio’s van BNR Nieuwsradio waar ze het wekelijkse mediaprogramma Beeldbepalers presenteert.

Het is haar laatste werkdag, morgen begint de vakantie. Buiten is het 38 graden, we schuilen binnen tegen de hitte. Maar op de koelste plek mogen we niet gaan zitten van de bediening. Diana Matroos neemt daar geen genoegen mee en loopt naar de manager om het te regelen.

In 2016 gaf Matroos na achttien jaar haar vaste baan op als nieuwslezer bij RTL Nieuws en ging freelancen. Vervolgens werkte ze onder andere voor BNR Nieuwsradio en presenteerde ze vorig jaar het spraakmakende verkiezingsdebat in Theater Carré. Dit voorjaar volgde de aanstelling bij de vpro als opvolger van presentator Marcia Luyten bij het gezichtsbepalende en enigszins deftige Buitenhof.

Wie zou je als eerste aan tafel willen?
‘John de Mol. En dan niet over de leegloop van RTL-sterren naar zijn bedrijf, maar het grote verhaal over het veranderende televisielandschap en de invloed van de techreuzen die steeds meer advertentie-inkomsten opslokken. Tot nu toe is hij daar vrij stil over, al zat hij wel bij RTL Late Night en Nieuwsuur een paar maanden geleden. Maar sindsdien is er nog veel gebeurd en heeft hij ANP overgenomen. Als je bedenkt dat elke Nederlandse journalist dagelijks ANP gebruikt, dan heb ik daar wel vragen over.’

En welke politicus?
‘Geert Wilders. Zijn stijl om altijd zelf de berichtgeving te sturen en geen interviews te geven heeft in het verleden goed gewerkt, maar de uitslag van de laatste verkiezingen liet zien dat zijn afwezigheid toen niet goed heeft uitgepakt. Ik daag hem uit daar nog eens goed over na te denken.’

Het verleden leert dat iemand met een migratieachtergrond benaderd moet worden vanuit een kans. Niet vanuit een goedbedoeld project.

Diana Matroos

Dus jij raadt Wilders aan om uit strategisch oogpunt naar Buitenhof te komen?
‘Bij deze. De kern van een goed interview is om er open in te gaan; hij hoeft niet bang te zijn in een bepaalde hoek te worden gedrukt. Ik ben zeer vereerd dat ik bij Buitenhof mag werken. Er zijn op televisie verder geen journalistieke programma’s waarin je een uur lang mag interviewen zonder tussenkomt van vormdingetjes en video’s. Je kunt de diepte in. Daar verheug ik me erg op.’

Wat moet er op de agenda komend seizoen?
‘De nieuwe wereld waarin we leven, de grote technologische veranderingen en de consequenties daarvan. De vraag is of de politiek voldoende nadenkt over technologie. De technische kennis van politici is vaak zo mager dat ze eigenlijk geen serieuze gesprekspartner zijn, maar zij moeten wel het beleid maken dat ons straks kan beschermen.’

Waar komt jouw politieke interesse vandaan?
‘Politiek is in alles verweven, elk onderwerp heeft uiteindelijk een politieke laag. Neem de bezuinigingen in de journalistiek. Er gaat minder geld naartoe, terwijl de druk toeneemt. Een journalist moet de tijd krijgen om een verhaal echt uit te zoeken. Hij moet aan waarheidsvinding doen. Dat wordt steeds lastiger, ook al omdat de politiek steeds meer wordt dichtgetimmerd door heel goede voorlichters en de aandacht steeds meer gaat naar relletjes op het Binnenhof. Gaat het dan nog over de inhoud, of gaat het over het relletje?’

Wie jouw uitzendingen beluistert, hoort een enorme gretigheid. Een soepele, vakbekwame allrounder. Was jij niet al heel lang klaar voor zo’n stap als deze, naar Buitenhof?
‘Dat is moeilijk om van jezelf te zeggen. Interviewen is wel mijn passie, en ik wist dat ik daar verder in wilde. Dat is ook de reden dat ik ben gestopt bij RTL Nieuws. Men ziet je vaak door een bepaalde bril, zo van: die is nieuwslezer, punt. Maar ik wilde echt iets anders.’

Door jezelf anders te positioneren heb je het min of meer afgedwongen?
‘Ja. Ik geloof daar in elk geval heilig in. Iedereen heeft de neiging te koesteren wat hij heeft, ik ook, ik vond het heel moeilijk mijn baan op te zeggen. En niemand geeft je de garantie dat door dat te doen, dat andere ook komt. Maar het is wel gekomen. Daarna ben ik gevraagd voor het verkiezingsdebat. En misschien was ik daardoor ook wel meer klaar voor deze stap naar Buitenhof.’

© Merlijn Doomernik

Diana Matroos

Het debat trok veel aandacht, ook vanwege de kritiek op je manier van presenteren. Je zou gaandeweg het debat je toon hebben gewijzigd en niet alle politici op dezelfde manier hebben bejegend. Was dat terecht?
‘Ik was door het team van tevoren gewaarschuwd dat die kritiek zou komen. De aanpak was: met een gestrekt been erin. De argumenten daarvoor waren zuiver: kiezers hebben recht op antwoord en als je politici van dit kaliber laat gaan en niet ingrijpt, nemen ze het over. En de campagne was nog redelijk onbeslist op dat moment. We wisten dus wat we deden, maar ook wat de implicaties voor mij zouden zijn. Wel ongelukkig was de indeling, die zo uitpakte dat Klaver en Asscher, die voor het eerst zo’n groot televisiedebat deden, allebei in het eerste deel stonden en Buma, Rutte en Pechtold in het tweede. Het gevoel ontstond dat er de tweede helft een andere wedstrijd werd gespeeld.’

Mijn statement destijds ging overigens vooral over het belang van meer diversiteit in de media. Maar de media pakten de pepernoten op als hét grote verhaal.

Diana Matroos

Hoe reageerde je?  
‘Het is wel wat anders als je het zelf meemaakt. Respect voor politici die dit elke dag meemaken. Ik had niet erop gerekend dat ík het nieuws zou worden van die avond. Het klopt dat niet alle gesprekken even pittig waren. Maar er staan acht verschillende mensen voor je, dus je kunt nooit acht identieke gesprekken voeren.’

Was dit ook gebeurd als Mariëlle Tweebeeke daar had gestaan? Had het te maken met jouw huidskleur?
‘Nee, dat denk ik niet. Het was echt de aanpak van met een gestrekt been erin. Dat zijn we hier niet gewend, het was on-Nederlands. Er waren ook positieve reacties; het grootste compliment dat ik kreeg was dat bbc World mij vroeg als gast omdat ze mijn aanpak geweldig vonden.’

Jij nam na achttien jaar afscheid bij RTL Nieuws, Rick Nieman na negentien jaar. Maar hij schopte het wél tot anchor. Had jij dat niet ook gewild? Je had het zeker gekund.
‘Ik heb inderdaad kenbaar gemaakt dat ik dat wilde. Maar ik ga daar niet over. En ik heb geleerd om me in het leven te richten op het positieve en niet op het negatieve.’

Gaandeweg het gesprek ontpopt Diana Matroos zich als een diplomatieke, gereserveerde gesprekspartner die zich geen emoties laat ontlokken. Ook niet als het gaat over de pepernotenrel, waarbij de gemoederen toch flink opliepen: iemand bij RTL strooide pepernoten op haar bureau met de woorden: ‘Voor de enige echte Zwarte Piet op de redactie.’

Hoe kijk je daar nu op terug?
‘Dat is voor mij een oud verhaal, er is al zoveel over gezegd. Mijn statement destijds ging overigens vooral over het belang van meer diversiteit in de media. Maar de media pakten de pepernoten op als hét grote verhaal.’

Hoe reageerde RTL?
‘Op dat moment was het weliswaar slikken voor rtl, maar later hebben ze me bedankt voor het bredere inzicht dat culturele diversiteit positief is voor de media.’

Je hebt van diversiteit op de werkvloer je zaak gemaakt. In 2015 hield je een TED Talk getiteld ‘Diversity Wins’. Is dat zo?
‘Ja, dat is zo. Nederland is al heel lang aan het verkleuren, of men dat nu leuk vindt of niet. Het is een feit en de trend zal doorzetten, wijzen de prognoses uit. Daarbij leven we sowieso meer global. Dan is het vanuit een economisch oogpunt niet handig om niets met die doelgroepen te doen.

Dat economische argument is natuurlijk slim, zeker in een zo verzakelijkte cultuur als de Nederlandse. Maar het zou niet nodig hoeven zijn.  
‘Intrinsiek gemotiveerd zou fijn zijn, maar als het onderweg ontstaat met als vertrekpunt economisch gewin is dat ook prima. Iemand met een migratieachtergrond die vanuit een kans benaderd wordt, komt veel beter tot zijn recht dan goedbedoelde projecten uit het verleden waarbij we allochtonen gingen helpen.'

Ik heb het geluk dat ik altijd een dromer ben geweest. En ik wist: dit is niet de rest van mijn leven.

Diana Matroos

Begin dit jaar werkte je mee aan het programma Dream School waarin BN’ers kansarme jongeren peptalks geven. De jongeren in Dream School worstelen met de hardheid van het leven. Iedereen reageert daar anders op, de een wordt bitter en boos, bij de ander glijdt het af. Hoe zit dat bij jou?
‘Ik heb het geluk dat ik altijd een dromer ben geweest. Ik wil altijd ergens naartoe. En ik wist: dit is niet de rest van mijn leven. Ik ben een knokker. Iedereen is de regisseur van zijn eigen leven. Tegenslag kan ook een kracht geven die iemand anders niet heeft. Dat wilde ik overbrengen in dat programma. Ik heb over mijn verleden wel dingen gezegd die minder leuk waren, maar ik had wel twee ouders die in mij geloofden, ik werd wel gezíen.’

Je komt uit een gemengd gezin met een witte moeder en een zwarte, Surinaamse vader, in een tijd dat Nederland nog spierwit was. Alsof die uitdaging al niet groot genoeg was, raakte je vader aan de drugs en belandden jullie in de bijstand. Wat kreeg jij daarvan mee als kind?
‘Verslaving neemt heel veel over van een persoon. Wat je mist is de echte persoon, niet de verslaafde. Maar er zit een muur tussen. Het is vreselijk om iemand van wie je zoveel houdt te zien struggelen. Ik vind dit geen makkelijk onderwerp.

Ik ben hier ooit over gaan praten omdat ik het belangrijk vind het taboe rondom verslavingsproblematiek te doorbreken en dat er meer aandacht komt voor het gezin eromheen. Mijn moeder was ook slachtoffer, zij kwam alleen te staan met twee kinderen. Zij zat toen midden in haar medicijnenstudie. Toch is ze altijd blijven studeren en heeft ze steeds een tentamen gehaald, tot ze uiteindelijk op haar vijftigste alsnog afstudeerde als arts. Enorm knap. Ik vergeet nooit meer hoe we naar haar buluitreiking gingen. Al die jaren viel ze in slaap met dikke medicijnboeken op haar hoofd en een bak snoep naast zich. Zij is een geweldige inspiratie.’

Nu heb je zelf een gemengd gezin met twee kinderen. Twee spierwitte zonen. Wat is er veranderd?
‘Het is nu niet meer bijzonder. Voor mijn kinderen is het een non-issue, hun vriendengroep is totaal gemengd. Toen ik geboren werd, kwam al het bezoek in het ziekenhuis ook bij mijn moeders bed kijken omdat daar een gemengd kindje lag.’

Toch werd je in het Vondelpark een keer aangezien voor de au pair van je eigen zoon.  
‘Af en toe popt het weer op. Het is denk ik niet eens kwaad bedoeld, het zijn vaak onbewuste vooroordelen. Hoe ik reageer is wisselend. Soms heb ik zin mensen daarop aan te spreken en soms even niet. Dan denk ik: ik ga weer verder. Dáág.’