Lipizzaner-paarden, producten van eeuwenlange rasveredeling. Hoe ver wil men daarin gaan?

Maarten van Bracht

Ook de edele viervoeters kennen een rangorde, die reikt van het uitgezakte Pipo-paard op de kinderboerderij tot de lipizzaner, die geldt als de Rolls Royce onder de paarden. Het zijn sierlijke schimmels, vooral bekend van de Spanische Reitschule in Wenen, een van de oudste opleidingsinstituten voor klassieke rijkunst, waar de hengsten hun fraaie sprongen en kunsten vertonen. De beste en mooiste lipizzaner hengsten, vroeger uitsluitend ter beschikking van de Habsburgse adel, worden al sinds de zeventiende eeuw gefokt door stoeterij Piber in Oostenrijk.

Voor zijn documentaire Perfect Horse liet regisseur Hans Fels zich inspireren door het boek Dier, bovendier (2010) van Frank Westerman, waarin deze de tragedies van de twintigste eeuw verhaalt aan de hand van de lotgevallen van de lipizzaners. De film volgt Max Dobretsberger, de huidige baas van stoeterij Piber, met alle opgedane kennis en tradities van eeuwen her. Op soms plastische wijze wordt getoond hoe de hengsten gefokt, getraind en gedood worden, en we krijgen een kijkje in de laboratoria waar men met paardengenen in de weer is. Met behulp van de modernste biotechnologie wordt geprobeerd een perfect exemplaar te kweken dan wel te klonen.

De commerciële belangen zijn groot. Heel even wijkt de hippische esthetiek van dravende schimmels, levaden, piaffes en pasjes hier voor ethisch gedub. Hoe ver willen de paardenfokkers gaan? Dilemma’s. Het kan geen kwaad Frank Westerman nog eens uit de kast te halen.