Geschiedenis is geen set objectieve feiten, maar eerder een verzameling verhalen waarin de opvattingen van de vertellers doorklinken. Die vertellers zijn heel lang voornamelijk mannen geweest met weinig oog voor de invloed van vrouwen. Bovendien was die invloed niet altijd even zichtbaar. Soms bereik je meer als je in het verborgene werkt. Het meeste is natuurlijk niet bewaard gebleven, dus daarover zullen we nooit iets te weten komen. Maar er zijn uitzonderingen.

Neem bijvoorbeeld Elizabeth Stuart, bijgenaamd de Winterkoningin. Die bijnaam was eigenlijk een spotnaam, die ze kreeg omdat ze maar een enkele winter lang koningin van Bohemen was, waarna ze met haar man werd verjaagd. Het stel streek, inclusief omvangrijke hofhouding, neer in Den Haag, waar ze het huis mochten betrekken van Johan van Oldenbarneveldt, die een paar jaar eerder ter dood was gebracht.  Plus het huis ernaast.

Het is misschien niet gek als je spilziek genoemd wordt, als je er een hofhouding van 223 mensen op na houdt, terwijl je op allerlei manieren door de staat gesubsidieerd wordt. Elizabeth is in de Nederlandse herinnering terechtgekomen als een soort nepkoningin die op kosten van anderen de bloemetjes buiten zette. Maar dat beeld is onterecht, zegt Nadine Akkerman, die de correspondentie van de Winterkoningin bestudeerd heeft: ruim 2500 brieven.

Dat was een monsterklus, die vijftien jaar duurde en uiteindelijk geresulteerd heeft in drie dikke boekwerken, waarvan het laatste op het punt van verschijnen staat. Daarin staan de brieven zelf – vaak in geheimschrift of met codetaal – en alles wat Akkerman erover te weten is gekomen. Niet bedoeld voor een groot publiek, maar voor vakgenoten. Wie smakelijk verteld wil zien hoe de brieven het beeld van Elizabeth hebben gekanteld, moet natuurlijk naar aflevering 5 van Grote vragen kijken, maar zal zeker ook blij worden van dit artikel van Nadine Akkerman in Geschiedenis Magazine.

Daarin beschrijft ze, naast allerlei sappige details, welke politieke doelen de verbannen koningin nastreefde met haar luxe levensstijl. En hoe ze in één klap haar hele vermogen verspeelde. Akkerman schreef ook een boek over de Haagse tijd van Elizabeth, en dan met name haar prestigestrijd met Amalia von Solms, haar voormalige hofdame die First Lady van Nederland werd: Rivalen aan het Haagse Hof. 

Een sprekend voorbeeld van de exorbitante levensstijl én de politieke bedoelingen die Elizabeth Stuart had, is het schilderij Overwinning van de  Winterkoningin van Gerard van Honthorst. Akkerman: 'Dat is een heel politiek schilderij. Ik heb daar veel uit kunnen halen, omdat ik de context zo goed ken uit de brieven die ik bestudeerd heb.' Kortom, je gaat het pas zien als je het doorhebt.