Een lastige figuur

Toendra #1 Een lastige figuur

Radio Doc brengt de serie Toendra, met even onwaarschijnlijke als meeslepende documentaires.

Toendra #1 'Een lastige figuur'
Uitzending: zondag 15 maart 2015 om 21.45 uur op NPO Radio 1

#1 een lastige figuur

In de eerste aflevering van Toendra horen we de worstelingen van Bas, een man die zo lastig is om mee om te gaan dat er eigenlijk nauwelijks met hem te werken of te leven valt. Als oplossing voor zijn problemen gaat hij op zoek naar een gebruiksaanwijzing voor zichzelf. Een verhaal gemaakt door Jair Stein.

jair stein over dit verhaal

'Je zou zeggen dat het vooral uit gemakzucht voortkomt om je beste vriend te strikken voor een radiodocumentaire. Research is niet meer nodig, je kent alle verhalen, dus stap je op de fiets naar het interview om even later samen het café in te duiken voor een biertje. Maar ergens in de uitvoering van dit plan moet iets fout zijn gegaan. Anders is moeilijk te verklaren dat ik er vier jaar over heb gedaan om een eerste afspraak te maken voor opnames; dat ik ruim zeven uur materiaal heb verzameld voor een verhaal van tien minuten; dat ik twee maanden over de montage heb gedaan en dat ik nu, na de elfde versie, nog niet helemaal klaar ben.

Voor een deel heeft het te maken met de keuze van de vriend in kwestie: Bas is een jongen die ik mijn hele leven al ken, en daarom wist ik ook dat hij even bijzonder is als onmogelijk. Toen ik hem jaren geleden belde voor een interview was het antwoord "ja". Een dag later werd ik gebeld met een resoluut "nee". In de herkansing, begin dit jaar, kreeg ik eerst een "nee", gevolgd door een "ja", maar eenmaal aangekomen voor het gesprek, schrok Bas zo van de microfoon dat hij er minuten lang zwijgend naar staarde, alsof ik een drol onder zijn neus hield. Interviewen moest in korte stukjes, afgewisseld door lichamelijke oefeningen om de stress kwijt te raken. Na twee gesprekken en vier uur opnames besloot Bas alsnog om het hele project af te blazen, omdat er naar zijn mening toch geen verhaal in zat.

Alles heb ik gedaan om Bas tot rust te brengen en hem over te halen mee te blijven doen. Hij mocht zelf de microfoon vasthouden en de koptelefoon dragen; op een bepaald moment ben ik opgehouden met het stellen van vragen omdat die hem alleen maar ontregelden, en ik heb uiteraard geprobeerd te achterhalen waar hij precies bang voor was. Uiteindelijk bedacht ik een oplossing waar we beiden tevreden mee zijn. Bas opent de documentaire met een statement waarin hij vertelt waar het verhaal volgens hem over gaat en hoe mensen het moeten begrijpen. Zijn eerste zin: "Dit verhaal gaat over een lastige, ingewikkelde figuur, die door middel van strijd erachter probeert te komen wie hij is". Ik had het niet beter kunnen uitdrukken.'

over toendra

In dertig afleveringen volgen de makers van Toendra steeds verschillende mensen in de meest pijnlijke, bijzondere en bizarre periodes uit hun leven. Hoewel de verhalen klinken als ontspoorde sprookjes of een tragikomische film, is niets gespeeld of verzonnen.

Toendra wordt gemaakt door makers van het VPRO-programma Plots, dat werd bekroond met de Zilveren Reissmicrofoon en de Jan Kassies Stimuleringsprijs, maar dat eind 2013 moest verdwijnen. De serie wordt geproduceerd door Stichting Solaparola onder eindredactie van Katinka Baehr en Jair Stein, en wordt mede mogelijk gemaakt door het Mediafonds.

toendra podcast

De afleveringen van Toendra zijn ook te downloaden (handig voor onderweg): abonneer je daarvoor op de Toendra-podcast bij iTunes.