hoe Mary uit Den Haag de Capitoolbestormers opspoorde

hoe Mary uit Den Haag de Capitoolbestormers opspoorde

Hoe vrijwillige internetspeurneuzen de wereld van journalistiek en opsporing ingrijpend veranderen. Een gesprek met 'terrorist exposer' Mary.

Door Roland Duong

6 januari 2021 was de dag dat Trumpaanhangers met geweld het Amerikaans parlement wisten binnen te dringen. Veel van deze gewelddadige Capitoolbestormers konden uiteindelijk worden opgepakt dankzij 'osint', oftewel open source intelligence. Dat houdt in dat je informatie vergaart met behulp van openbare bronnen, zoals bijvoorbeeld Facebookposts en Instagramvideo's en -foto's.

Het werk van OSINT Mary is hierbij van onschatbare waarde. Haar groep van vrijwillige internet speurneuzen, genaamd, de Capitol Terrorists Exposers, stelt opsporingsdiensten en journalisten in staat om een waarheidsgetrouw beeld te krijgen van wat er precies gebeurde op die dramatische dag. Om veiligheidsredenen kan haar ware identiteit niet bekend worden gemaakt. Maar het gaat om een Nederlandse vrouw die het als haar verantwoordelijkheid ziet op te komen voor de democratie in het machtigste democratische land ter wereld, de USA. Ze kan niet genoeg benadrukken dat de Capitoolbestorming een regelrechte bedreiging was voor de westerse maatschappij en de democratische rechtsorde. Dat is een belangrijke motivatie voor haar werk.

Mede dankzij haar konden de aanstichters van de Capitoolbestorming en hun werkwijze in kaart worden gebracht. Ze behoren tot extreem-rechtse groepen zoals de Oathkeepers en Proud Boys. Met uitgekiende tactiek wisten zij het Amerikaanse Capitool binnen te dringen. Ze camoufleerden zich, gingen op in de demonstranten, hitsten de menigte op en startten de gewelddadigheden. Systematisch werden de zwakke schakels in de beveiliging overlopen met dit patroon van ophitsing en het starten van geweld. 

Mary en haar team zitten op een schat aan informatie die zelfs de opsporingsdiensten niet hebben. Zo claimt Mary dat zij veel meer leden van de Oathkeepers heeft geïdentificeerd die bij de Capitoolbestorming aanwezig waren dan de FBI. Haar claim is geloofwaardig omdat ze al honderden feiten en primeurs deelde met journalisten en die klopten allemaal. Zij en haar groep doen hun werk gedegen. Dat is de reden dat alle bekende Amerikaanse nieuwskanalen gebruik maken van haar werk, van CNN tot Buzfeed.

Maar de belangrijkste samenwerking is waarschijnlijk met het visual investigations-team van de New York Times. Onderdeel van dat team is Christiaan Triebert, hij is een Nederlandse journalist en hij en zijn team hebben al verschillende Pullitzer-prijzen gewonnen voor de reconstructie van nieuwsgebeurtenissen met behulp van open source intelligence. De onderzoeken van Triebert en Mary zijn gebruikt in de New York Times-film Day of rage, een nauwgezette reconstructie van de Capitool-bestorming, gemaakt door het visual investigations team. De film is genomineerd voor zowel een Oscar als een Emmy.

In de podcast gaan we dieper op Mary's werkwijze en motivatie. Een indrukwekkend en exclusief gesprek met een van de leidende personen in de wereldwijde OSINT-gemeenschap.

Vanaf 24 sept 2022 komt de Tegenlicht-aflevering Trust me, I’m a journalist online. Daarin speelt Christiaan Triebert de hoofdrol en legt hij uit wat zijn werkwijze is.