In aflevering twee van Food For Thought gaan we langs bij Xiangija Food Zone, waar de kippenboer in labjas het broedproces laat zien: rijen broedcellen met lades vol eieren en uiteindelijk lades vol kuikentjes. Efficiënt, en energiebelastend: want de temperatuur is hier standaard 25 graden. Er komt geen moederkippenkont meer aan te pas. Als de kippenboer een ei breekt en het kuikentje eruit trekt, roept een medewerker in paniek: ‘Ze gaat toch niet dood nu?’ Zijn geruststellende antwoord: ‘Nee hoor.’ Dood gaat ze vijfeneenhalve week later pas, tenzij het een hennetje betreft - maar dat zien we op een volgende lopende band. 

Voor China is vlees een welvaartsproduct. Door veel te produceren, en iedereen te verzekeren van een stukje varken of kip, laat het land zien dat het ze goed gaat. Zo’n vijftig jaar geleden was de gemiddelde Chinees nog vegetariër, vlees was een luxeproduct en werd met mate gegeten. Inmiddels is China’s vleesconsumptie verzesvoudigd, en is het land verantwoordelijk voor 28 procent van de vleesconsumptie wereldwijd. Xi Jinping verzekerde de Chinezen: ‘Food safety is an important foundation of national security. We need to innovate in food production, optimize production technology, implement all supportive policies, protect farmers’ enthusiasm for their work, and improve the income from food production.’ Voedselzekerheid dus, elke chinees moet  voldoende kunnen eten.

In de uitspraak van Xi echoot onze eigen Sicco Mansholt, de bedenker van schaalvergroting en onze voormalig Eurocommissaris voor Landbouw. Na WO2 beloofde hij dat er nooit meer honger zal zijn. Ondanks dat de club van Rome de manier van overproductie die daarop volgde heeft proberen terug te draaien, en Mansholt zelf toegaf dat dit de grootste fout in zijn carrière is geweest, produceren wij ook nog steeds zoveel mogelijk voor zo min mogelijk.  En hoewel steeds meer mensen (ook) plantaardig zijn gaan eten, is de vleesconsumptie binnen Europa de afgelopen jaren vrij stabiel gebleven. 

Als we denken aan de vleeseter van de toekomst, zijn we geneigd te denken aan de spareribs per vierkante kilo en de McDonalds die in Amerika voorziet van proteïnerijk (of, in het geval van de McD vooral hormoonrijk) voedsel - maar de vleeseter van de toekomst haalt zijn vlees uit de Chinese hyper-efficiënte en ultramoderne massastal.

In een laboratorium imitatievlees, of in een productiefabriek dierenvlees kweken - in beide gevallen gaat het over een product verbouwen. Meer dan tien jaar geleden zagen we voor het eerst een hamburger geflipt in een laboratorium. Afgelopen week mocht een select groepje EU-burgers een kweekvarkensworstje proeven. Kweekvlees heeft de toekomst, het kost beduidend minder water, land en dierenleed dan de huidige vleesindustrie doet. Maar het zal nog minstens tien jaar duren voordat het bij ons in de schappen ligt. En in die tien jaar groeit de wereldbevolking, en de Chinese bevolking, nog steeds exponentieel.

Alternatieven voor proteïnerijk voedsel die geen vlees zijn of er ook maar op lijken, zijn bijvoorbeeld peulvruchten en insecten. HAK doet op dit moment een experiment op 4 hectare land op Nederlandse bodem met kidneybonen, en in Bergen op Zoom staat de grootste insectenkwekerij ter wereld. Algen en zeewier zijn ook goede opties, en die laatste is, mocht Nederland straks onder water lopen, ook nog eens supermakkelijk massaal, energiezuinig en lokaal te verbouwen. Tot dan worden we voorzien van nepvlees dat stukje bij beetje echter, en echt vlees dat stukje bij beetje steeds kunstmatiger wordt.