Net-echte computerpersonages
Noorderlicht
...krijgt steeds vaker een computerstem aan de lijn. Zo heeft de Rabobank bijvoorbeeld Steffie, die geprogrammeerd is om een handleiding te geven bij het pinnen en een aantal standaard vragen te beantwoorden. Maar als de computer niet meteen snapt wat de beller bedoelt, heeft dat flinke irritatie tot gevolg. Want een gesprek behelst meer dan een uitwisseling van gesproken woorden; intonatie, lichaamstaal, oogbewegingen en gezichtsuitdrukkingen van de gesprekspartner spelen een belangrijke rol. De Tilburgse hoogleraar Digitale Media en Organisatie Emiel Krahmer probeert een computer-personage te ontwerpen dat dat kan en die ook nog eens taal kan produceren met de bijbehorende non-verbale signalen. En dan moet het wezen er liefst ook nog een beetje uitzien als een echt mens, met z'n ogen knipperen en adem halen. ----- Chinese christenen Tjalling Halbertsma is jurist en antropoloog en werkte onder andere als assistent van de president van Mongolië. Om in z'n vrije tijd iets te doen te hebben besloot hij Binnen-Mongolië te bezoeken, het deel van Mongolië dat bij China hoort. Op een van zijn reizen vond hij in een antiquariaat in Peking een manuscript van de hand van Desmond Martin en Bettina Lum, twee ondernemende Britten die in de jaren '20 van de vorige eeuw door de woestijn van Binnen-Mongolië gereisd hadden. Zij ontdekten sporen van een christelijke beschaving, maar waar ze die gevonden hadden, was onduidelijk. Halbertsma ging met haar manuscript in de hand naar Binnen-Mongolië en vond zowaar de door hen beschreven vindplaatsen. Dat was overigens niet zonder gevaar, want Binnen-Mongolië ligt aan de noordgrens van China en is voor buitenlanders verboden gebied. Op en om de ruïnes vond hij muurresten, aardewerk en grafstenen. Over de laatste heeft hij een proefschrift geschreven. Op de stenen stonden inscripties in twee talen, het Chinees en het Oud-Syrisch, en ze behoorden toe aan christenen. Ze waren versierd met een mengsel van taoïstische, boeddhistische en christelijke tekens, zoals een kruis tussen twee draken. De christenen in China waren waarschijnlijk volgelingen van Nestorius, een Syrische christen die in de 5e eeuw verbannen werd wegens afwijkende theologische en vooral politieke opvattingen. De Nestorianen zijn toen naar het oosten getrokken. Ze bewoonden een gebied dat groter was dan dat van de rooms-katholieke kerk. Als minderheid waren ze zeer succesvol, want ze erkenden overal zonder problemen het lokale gezag. In de 13e eeuw reisde Rabban Sauma helemaal naar Europa en schreef daar een verslag over. Je zou hem de Chinese ontdekker van Europa kunnen noemen. Ze bestaan nog steeds, in Irak, Centraal-Azië en vooral de VS, waar ze na vervolgingen in groten getale heen zijn gevlucht. Ze noemen zichzelf 'Kerk van het Oosten'. Vaak fungeerden ze als diplomaten voor de Chinese keizers. Of de steden die Halbertsma (her)ontdekte overwegend door christenen bewoond werden, weet hij niet. In elk geval was de elite christelijk: alle grafstenen die hij gevonden heeft waren door afbeeldingen of inscripties overduidelijk christelijk en waarschijnlijk kon alleen de elite zich mooie grafmonumenten veroorloven. De oudste teksten zijn geschreven in goed Syrisch en slecht Chinees, maar na verloop van tijd wordt het omgekeerd. Blijkbaar begon men de oude moedertaal te vergeten. Ze zijn vaak gedateerd, maar niet volgens de Chinese maankalender, maar gerekend zoals in de oosterse kerken gebruikelijk is rekent men vanaf Alexander de Grote: 'X jaar na Alexander, zoon van Philippus van Macedonië'. De jongste door Halbertsma beschreven grafsteen dateert van 1327. Niet lang daarna werden de Mongoolse keizers verdreven door de Ming-dynastie. Was dat het einde van de Nestoriaanse cultuur in China? Wellicht zijn ze verdreven, of zijn ze hun elite-positie kwijtgeraakt, wegens te nauwe banden met het 'ancien régime'. Halbertsma promoveert op 20 november in Leiden op het proefschrift 'Nestorian remains of inner Mongolia'. Een handelseditie verschijnt in 2008 bij de Leidse uitgeverij Brill. ----- Wetenschapsnieuws Transwormpjes Peuters bevriend met robots ----- Datering einde van de IJstijd Dansmuggen verpesten 's zomers niet alleen in grote zwermen je picknick, maar je kunt er ook de klimaatgeschiedenis mee reconstrueren. Met behulp van de fossiele larven van deze beestjes in de bodem van het Drentse Hijkermeer, ontdekte de Utrechtse bioloog Oliver Heiri dat het einde van de laatste ijstijd veel onregelmatiger verliep dan tot nu toe werd gedacht. ----- Standplaats PABO - deel 4 Wie de krant leest, kan daar nauwelijks een positief beeld uit halen over de PABO's, de scholen waar onderwijzers opgeleid worden. De studenten zouden de grootste moeite hebben met rekensommen en ze beheersen de taal slecht. Klopt dat beeld? En wie zijn de studenten die desondanks toch voor de PABO kiezen? De PABO in Almere is de jongste van het land. Hij bestaat zes jaar en leidt 576 studenten op. Iets minder dan de helft van hen studeert in deeltijd. Deze studenten gaan twee avonden in de week naar school en hebben daarnaast vaak een baan en een gezin. De meeste studenten zijn vrouw. Verslaggever Irene Houthuijs portretteert de PABO in Almere de komende weken. Vandaag de vierde en laatste aflevering.