VOLKAN: Ik ben onderweg naar het Marconiplein, daar heb ik afgesproken met Wilfred Kols. Jullie konden vorige week al gehoren dat ik op zoek was naar een zware jongen. Ik heb 'm gevonden. <PATS> Terwijl er naast me een vlieg wordt kapotgeslagen. Is 'ie dood? Haha. <Bent u wel de vlieg kwijt>Viel hij u lastig mevrouw? <Hij is helemaal dus> Ik las een stukje over hem in het AD, waar hij vertelt over hoe hij van het criminele pad is afgegaan en nu mensen in financiële nood helpt. Wij gaan het voornamelijk hebben hoe hij het vroeger had. Die afspraak is in de KFC. Ben benieuwd. De tram, die kabbelt verder.

MUZIEK

VOICE OVER VOLKAN: Het Marconiplein ligt in Spangen, Rotterdam. Maar voordat ik naar Wilfred ga, nog even naar onderzoeker Ger Homburg, hij heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar hoe criminelen omgaan met cameratoezicht. Vorige keer vertelde hij dat de kleine criminelen zich niet zoveel aantrekken van camera’s, ze zijn zich er niet bewust van. Ger ging op bezoek bij grote criminelen in de bajes om met hen te praten over camera’s, hoe gaan zij ermee om?

GER: Het grappige was dat zij veel beter dan de jongeren wisten hoe dat met die camera zat. Dat ze lang niet altijd bekeken werden. Dat het best een tijd duurde als er iets gezien werd, voordat er een politieagent ter plaatse kon zijn. Dat ze dus ook goed wisten dat de dingen die... Dat het niet altijd mogelijk was heel precies te zien wat er gebeurde. Dat is belangrijk voor drugshandelaren. Die, als ze, iets overgaven aan een koper, dan wisten ze ook op een camera kan niet precies gezien worden wat er overgegeven wordt. Dus dat kun je best doen. Als je erna maar snel weg bent.

VOLKAN: Hoe weten zij dat?

GER: Dat is altijd een boeiende kwestie. En dat weet ik niet zeker. Ik weet wel dat dit soort kennis zich toch wel verspreid door.

VOLKAN: Door soort mond op mond?

GER: Ja mond op mond. Niet dat dit soort criminelen elkaar echt helpen, maar het verspreidt zich op de een of andere manier en ze weten dat die camera's niet altijd live uitgekeken worden. Maar vooral weten ze. D'r moet een agent komen.

VOICE OVER VOLKAN: Ik wil weten hoe dat gaat, als crimineel bewust omgaan met de camera. Wat doen ze dan? En hoe? Ex-crimineel Wilfred wil dat wel uitleggen in de Kentucky Fried Chicken in Spangen, Rotterdam. 

VOLKAN: Hoi Wilfred.

WILFRED: Hoi Goeiemiddag
VOLKAN: Goeiemiddag

WILFRED: Onee, goeiemorgen nog.

VOLKAN: 's ochtends bij de KFC, waarom wilde je bij de KFC afspreken?

WILFRED: Nou ja, dit is natuurlijk een plek waar we kunnen samenkomen om met elkaar af te spreken, maar ook een plek die best wel bekend is. Vandaag maar ook vroeger.

VOLKAN: Wat was er vroeger bekend hieraan?

WILFRED: Nou.. hier was vroeger best wel.. Vroeger was hier de Keileweg, waar werd gehandeld, prostitutie werd bedreven, werd gedeald, criminaliteit was hier. En dat herken ik nog als de dag van gisteren.

VOLKAN: Ja, want wat deed jij vroeger?

WILFRED: Ik was vroeger ook dealer en crimineel, maar daarnaast had ik ook een vrouw die voor me werkte, een prostituee. En zodoende heb ik je hiernaartoe gebracht.

VOLKAN: Ehm Interessant.

VOICE OVER VOLKAN: Wilfred is wat kleiner dan ik dacht, maar met zijn flinke spierballen niet minder intimiderend. Hij draagt een grote zonnebril met spiegelende glazen, ik kan hem niet in de ogen aankijken. Als je wil weten hoe Wilfred eruitziet, kijk dan even in de Trees app.

…Wilfred is in de onderwereld gerold omdat hij in een criminele omgeving is opgegroeid. Hij woonde als kind naast de gevangenis in Vught, er was altijd geweld om hem heen…

…We lopen een klein stukje naar de Keileweg, het industrieterrein waar Wilfred vroeger een vrouw prostitueerde.   

WILFRED: Deze hele straat was dan eigenlijk. Daar was volgens mij de afwerkplek van de prostituees.

VOLKAN: De afwerkplek. Daar kwamen de klanten samen met de prostituees.

WILFRED: Daar kwamen ook de auto’s, en de dealers, en de criminelen. En als je de lantaarpalen ziet. Zit in elke lantaarnpaal, om de tien meter, wel een camera..

VOICE OVER VOLKAN: Wilfred is nu geen crimineel meer, hij zit nu op het rechte pad, maar hij was vroeger wel een zware jongen. Wilfred ging vroeger bij cocaïnegebruikers langs om geld op te halen, daarbij schuwde hij geweld niet. In het Algemeen Dagblad vertelt ‘ie dat hij in z’n donkerste periode een kind liet meekijken toen hij het pistool op het hoofd van zijn vader zette. Wilfred pleegde ook overvallen, woninginbraken en autodiefstallen. Zijn dossier telt 301 pagina’s. Ik vraag hem, als we in de KFC zitten, of die beducht was op de camera’s die er hingen wanneer hij een overval wilde plegen.

WILFRED: Nou ja, gewoon, je gewoontjes te gedragen natuurlijk, niet opvallend. Je wist ongeveer wel de straal waar de camera's zich op richtte. Dus je was heel alert als je binnenkwam, keek ik goed om me heen, ik keek natuurlijk waar de ramen waren, hoe de deur was, weetje, je probeert natuurlijk ook te kijken wat is daar achter. Dus je lette daarop

VOICE OVER VOLKAN: Het is even geleden dat Wilfred crimineel was, maar toch vraag ik hoe hij nu te werk zou gaan als die een overval zou plegen.

WILFRED: Nou uiteindelijk ga je eerst kijken naar de omgeving, waar staat zeg maar in dit geval mogelijk de winkel of de juwelier of benzinepomp. Ik ga zo aan het werk om de omgeving te verkennen. Niet alleen in de straal van 5 kilometer, maar ook wat verder. Je gaat natuurlijk kijken waar de camera's liggen.

VOLKAN: Die proberen jou te pakken natuurlijk.

WILFRED: Ja, maar niet alleen te pakken, maar ze nemen ook alles op. En misschien is het ook een stukje schrik, om ons te laten zien. Van, we kijken met je mee.

VOLKAN: En hoe gedraag jij je als je dan wordt bekeken door zo'n camera?

WILFRED:  Ja, gewoon heel erg normaal. Maar ook wel proberen onzichtbaar te blijven. Niet te veel jezelf in de camera's te laten zien.

VOLKAN: Dit is als je je voorbereid?

WILFRED: Uiteindelijk moet je de omgeving verkennen. En dat doe je niet gelijk daarna, maar een week ofzo erna. Weet je, dat kost wel tijd. Hangt natuurlijk ook af van het juiste moment, juiste situatie. Je kijkt natuurlijk ook naar het personeel, weetje, wat ligt daar in de omgeving. Hoe kan je daar het beste komen, hoe kun je het beste vluchten. Dat was ongeveer wel m'n voorbereiding.

VOLKAN: Dat klinkt als een soort van perfecte overval. Ben je toch wel 's gepakt door een beveiligingscamera?

WILFRED:  Ja. Nou ja. Ik ben wel gepakt. Achteraf natuurlijk. Nooit ter plekke. Maar dat komt door de camerabeelden of door getuigen. En uiteindelijk ook m'n straf gehad.

VOICE OVER VOLKAN: In totaal zit Wilfred voor verschillende delicten zeven jaar vast. Ik vraag of ‘ie denkt dat cameratoezicht zware criminaliteit tegen kan gaan ...

WILFRED: Ik betwijfel me d'r aan. Het geeft ook wel een stukje bescherming, althans voor mezelf, me gezin en de maatschappij. Maar ja, als je iets van plan bent om te doen dan ga je ervoor. En dan heeft het niet zoveel waarde denk ik.

VOICE OVER VOLKAN: En ook Wilfred begint, net als onderzoeker Ger Homburg en eerder Iris Koningstein van de gemeente Utrecht, over het gevoel van veiligheid die camera’s kunnen geven aan burgers. Gaat veiligheid dan boven privacy in het geval van cameratoezicht?

WILFRED: Natuurlijk gaat veiligheid boven jezelf, gaat boven alles.

VOLKAN: Ook boven privacy?

WILFRED: Privacy is privacy, maar het heeft ook wel z'n grens. Ik denk dat de grens ligt bij dat je het bespreekt en bespreekbaar maakt om de intentie van camera's duidelijk te maken naar de maatschappij.

VOICE OVER VOLKAN: Voor Wilfred staat veiligheid boven privacy, maar dan moet het wel duidelijk zijn waarom cameratoezicht ingezet wordt… Ik blijf zitten met de vraag wanneer je cameratoezicht mag plaatsen ter bevordering van de veiligheid. Is het geen inbreuk op de privacy van de burger die niets kwaads in de zin heeft.  

MUZIEK