Saoedisch geld voor anti-Iraanse ‘terreurzender’ en demonstraties in Nederland

De financiering van de tv-zender en zeker één demonstratie in Den Haag blijkt uit onderzoek van Argos, de Deense publieke omroep DR en de Noorse NRK. De in Denemarken gevestigde leiding van de Arabisch-Iraanse beweging ASMLA vroeg en ontving via de Saoedische inlichtingendienst hoge bedragen voor de eigen organisatie in Europa en haar gewapende tak in Iran. De ASMLA, voluit Arab Struggle Movement for the Liberation of Ahwaz, strijdt tegen onderdrukking van de Arabische minderheid in de Iraanse regio Khoezestan en voor onafhankelijkheid.

ASMLA-leider Habib Jabor en twee andere kopstukken werden vrijdag na een maandenlang proces achter gesloten deuren in Denemarken schuldig bevonden aan spionage en financiering van terrorisme in Iran. Ze werkten daarbij onder de codenaam MS32 nauw samen met de Saoedische inlichtingendienst. Veel details zijn echter niet bekendgemaakt. Maandag werd door journalistiek onderzoek duidelijk dat de groep ook tegen mensen in Nederland heeft gespioneerd, onder wie de bekende activist Abdullah Mansouri.

Afgelopen najaar veroordeelde de Rotterdamse rechtbank al een ander ASMLA-lid: presentator en leidinggevende van Ahwazna TV Eisa S. uit Delft. Hij kreeg ondanks ontkenningen vier jaar cel omdat hij in samenspraak met de Deense ASMLA-leiders aanslagen in Iran had gecoördineerd en gefinancierd.

Satellietzender Ahwazna TV van ASMLA is sinds 2017 in Rijswijk gevestigd en roept op tot strijd tegen de Iraanse ’bezetter’. Het kanaal bracht zelfs nieuws over aanslagen waar ASMLA waarschijnlijk zelf achter zat. Een voorbeeld is de liquidatie van twee vermeende leden van de Revolutionaire Garde op een motorfiets op 12 november 2018 in Abadan. Deze actie werd gefilmd en gepubliceerd via de socialemediakanalen van Ahwazna TV. In appgesprekken tussen Eisa S., ASMLA-leider Habib Jabor en een contactpersoon ‘Issi’ in Iran worden de aanslagplegers ‘onze jongens’ genoemd, gaat het over de bedragen die de daders hebben gekregen en staat dat de aanslag breaking news moet worden.

Op een totaalbudget voor ASMLA van ruim zeven miljoen euro voor de periode 2017-2019 was zo’n 1,2 miljoen bestemd voor Ahwazna TV in Nederland, blijkt uit politiedocumenten die zijn ingezien door journalisten van DR in samenwerking met Argos en NRK. De tv-zender is een van de doelen waarvoor financiering is gevraagd via liaisonofficieren van de Saoedische inlichtingendienst GIP. Hoewel niet is uitgesloten dat een deel van het uiteindelijke budget afkomstig was van andere donoren, is de Deense rechtbank ervan uitgegaan dat ASMLA daadwerkelijk ‘aanzienlijke bedragen’ heeft ontvangen van de Saoedi’s naar aanleiding van deze aanvragen.

Ahwazna TV laat in een reactie aan Argos weten dat Iraanse media achter de beschuldigingen zitten en dat deze ‘helaas’ zijn overgenomen door de Deense aanklager. De zender zegt nooit terrorisme te hebben gepromoot. Het tv-station deed naar eigen slechts verslag gedaan van de situatie in Iran: ‘Er vinden dagelijks misdaden plaats tegen de Arabieren, de oorspronkelijke bevolking van Ahwaz, door het Iraanse regime.’

Volgens Ahwazna TV moet de zender ‘tot zwijgen worden gebracht omdat deze een bron van verstoring is geworden voor Iran’. Het bedrag van 1,2 miljoen euro kan volgens Ahwazna TV niet kloppen, omdat de zender gebruikmaakt van vrijwilligers en tweedehands apparatuur. De uitzendingen vanuit Nederland zouden inmiddels wel zijn opgeschort. De Saoedische ambasade in Nederland heeft niet gereageerd op een verzoek om wederhoor.

In Denemarken is Ahwazna TV sinds twee jaar verboden omdat de zender ‘de wet op grove wijze heeft overtreden door programma's te vertonen die zowel direct als indirect terrorisme promoten’.

ASMLA organiseerde ook demonstraties in Europa tegen Iran en voor de Ahwazische zaak. Hiervoor vroeg de ASMLA-leiding eveneens financiering aan Saoedi-Arabië en werd een begroting gemaakt. Er was geld nodig voor vliegtickets, hotels, bussen en vergoedingen voor journalisten. Ook moesten vluchtelingen uit asielzoekerscentra worden betaald om deel te nemen. Dat zou 60 euro per persoon hebben gekost. Er werd toegezegd dat Arabische nieuwszenders verslag zullen doen. 

In politiedocumenten wordt een bedrag van 400 duizend euro genoemd, onder andere 190 duizend euro voor een demonstratie in Den Haag en 80 duizend voor een manifestatie in Kopenhagen. De communicatie dateert van eind 2014 en begin 2015. In 2015 waren er manifestaties van ASMLA in onder meer Kopenhagen en Brussel en in 2016 bij het Internationaal Strafhof in Den Haag, waar Eisa S. en Habib Jabor aanwezig waren.

Ondanks publieke verklaringen waarin ASMLA aanslagen in Iran goedkeurde en zelfs de verantwoordelijkheid ervoor leek op te eisen, bleef lang onopgehelderd of de leiders van ASMLA in Europa zelf de hand hadden in geweld. Tekenend is een afgeluisterde bestuursvergadering van ASMLA in februari 2020. Daar werd besproken dat het beter zou zijn om agressieve en gewelddadige statements voortaan achterwege te laten, omdat de Deense autoriteiten en internationale partners dit niet meer zouden pikken. Op de vraag ‘betekent dit dat we de gewapende strijd naast ons neer moeten leggen’, antwoordt Habib Jabor dat dit niet zo is maar dat er ‘een nieuwe definitie voor moet komen’.

In chatgesprekken tussen de ASMLA-leiders, Eisa S. en personen in Iran ging het expliciet over doelwitten, betalingen, rekruteren van daders, het aanschaffen van wapens en het filmen van aanslagen. ‘Als je ze kunt treffen en de film goed opneemt en er doden bij gaan vallen dan gaat er hulp voor je komen die voor jou onvoorstelbaar is’, zei Eisa bijvoorbeeld tegen zijn contactpersoon ‘Issi’ in Iran. Vooral in 2018 vond er in de Iraanse regio Khoezestan een reeks brandstichtingen in banken en aanslagen plaats die in verband worden gebracht met ASMLA. Uit de Deense strafzaak bleek dat omgerekend minimaal 2 miljoen euro van Saoedi-Arabië is verkregen voor de gewapende tak van ASMLA. 

Teheran beschuldigt ASMLA en Saoedi-Arabië al jaren van terrorisme en vroeg de Nederlandse en Deense regering herhaaldelijk om in te grijpen. Ondertussen maakte Iran jacht op kopstukken van ASMLA. In Nederland werd medeoprichter Ahmad Mola Nissi in 2017 in Den Haag doodgeschoten, hoewel hij in 2015 al met de groep van Habib Jabor had gebroken, juist vanwege de invloed van Saoedi-Arabië op de groep. Een moordaanslag op Jabor in Denemarken werd in september 2018 ternauwernood verijdeld. Habib Chaab uit Zweden werd in 2020 naar Turkije gelokt en ontvoerd naar Iran. Uit onderzoek van Argos in 2019 bleek dat Iraanse spionnen grote belangstelling hadden voor Ahwazna TV in Rijswijk. Het leven van Eisa S. liep mogelijk zelfs gevaar.