Separatisten spioneerden voor Saoedische inlichtingendienst in Nederland

De spionagepraktijken blijken uit geheime documenten uit het Deense terrorismeproces tegen drie kopstukken van de Arabisch-Iraanse separatistische beweging ASMLA. De zaak vond de afgelopen maanden plaats achter gesloten deuren, maar dossierstukken zijn ingezien door Argos, de Deense publieke omroep DR en de Noorse NRK. Uit een lijst met in totaal ruim honderdvijftig namen blijkt dat mogelijke tegenstanders onder Iraanse migranten van Arabische en Perzische afkomst in de gaten werden gehouden. Het gaat om zeker drie personen uit Nederland onder wie activist Faleh Abdullah al-Mansouri, over wie een gedetailleerd rapport is gemaakt dat naar de Saoedische inlichtingendienst werd gestuurd. Ook de in 2017 in Den Haag geliquideerde medeoprichter van ASMLA Ahmad Mola Nissi staat op de lijst. Volgens Nederland zit Iran achter zijn dood.

De drie Deense kopstukken van ASMLA, onder wie leider Habib Jabor, zijn vrijdag in Denemarken schuldig bevonden aan het financieren van terrorisme in Iran in samenwerking met de Saoedische inlichtingendienst en spionage tegen mensen, organisaties en Iraanse militaire installaties. Ze werkten onder de codenaam MS32 en hadden - zo blijkt uit communicatie - een uitgebreid netwerk van inlichtingenbronnen. Eind oktober werd in Nederland hoofd en presentator Eisa S. van de in Rijswijk gevestigde anti-Iraanse satellietzender Ahwazna TV van ASMLA al veroordeeld voor het coördineren en financieren van aanslagen in Iran, in samenwerking met de Deense ASMLA-leiders. Hun  beweging - voluit Arab Struggle Movement for the Liberation of Ahwaz - strijdt voor onafhankelijkheid van de Ahawazi, een onderdrukte Arabische minderheid in de Iraanse regio Khoezestan.

Mansouri was niet bereikbaar voor commentaar, maar heeft via sociale media bevestigd dat hij door autoriteiten op de hoogte is gesteld dat hij doelwit was van spionage. ‘Overheidsfunctionarissen hebben een gedetailleerd inlichtingenrapport over mij onthuld, gemaakt door de spionagecel van Habib Jabor in Denemarken, dat was ingediend bij de regionale veiligheidsautoriteiten.’

Mansouri, destijds een actief lid van Amnesty International, zat van 2006 tot 2014 gevangen in Iran nadat hij in Syrië was opgepakt en uitgeleverd. Volgens Iran had hij zich schuldig gemaakt aan terrorisme. De Nederlandse regering oefende op hoog niveau druk uit om de activist vrij te krijgen. Mansouri strijdt net als ASMLA tegen de onderdrukking van de Arabische minderheid in de Iraanse regio Khoezestan, maar heeft zich kritisch uitgelaten over deze beweging.

Uit documenten blijkt dat de ASMLA-leiders gedetailleerde rapporten over spionagedoelwitten rechtstreeks naar agenten van de Saoedische inlichtingendienst GIP stuurden. In een rapport over Mansouri uit november 2015 staat informatie over zijn afkomst, levensloop en familie en dat hij vroeger voor de Iraakse inlichtingendienst zou hebben gewerkt. Verder vermeldt het rapport dat ‘er informatie is dat Mansouri meerdere keren naar Israël is gereisd in samenwerking met zijn joodse vrienden in Nederland’. Wat opvalt is dat er niet alleen openbare bronnen lijken te zijn gebruikt, maar ook bronnen in zijn omgeving. Zo wordt er gesproken over de religie die Mansouri zou aanhangen en dat een prediker die de familie van Mansouri kent, hier inlichtingen over zou hebben gegeven.

Over Mansouri’s eigen beweging, de Ahwaz Bevrijdingsorganisatie, noteert ‘MS32’ dat deze nog maar uit een paar mensen bestaat. Ook zouden leden van de Ahwazi-gemeenschap de redenen van zijn vrijlating door Iran betwijfelen, omdat andere Ahwazi voor mindere beschuldigingen wel vast bleven zitten.

Over de in 2017 in Den Haag doodgeschoten Ahmad Mola Nissi is het niet gelukt om documenten in te zien en het is niet duidelijk of er ook over hem uitgebreide rapporten zijn geschreven. Nissi was een van de oprichters van de ASMLA. In 2015 kwam het tot een breuk in de beweging na een conflict over de invloed van Saoedi-Arabië en de financiering van ASMLA door dat land. Nissi wilde niet dat ASMLA gebruikt zou worden voor de politieke doelen van Saoedi-Arabië. Nissi en Jabor gingen daarna hun eigen weg, maar allebei nog steeds onder de naam ASMLA.

Op de lijst van spionagedoelwitten staan verder enkele tientallen mensen uit Duitsland, Groot-Brittannië, Noorwegen, Zweden en Denemarken en zelfs de Verenigde Staten en Canada. Een groot aantal andere targets komt uit Iran, Koeweit of de Verenigde Arabische Emiraten. Een Iraanse naam is Ali Shamkhani. Hoewel niet vaststaat dat het om dezelfde persoon gaat is Shamkhani waarschijnlijk een hoge Iraanse militaire commandant van Arabisch-Iraanse afkomst.

Er werd informatie verzameld over bijvoorbeeld verblijfplaats, banden met politieke organisaties, geloofwaardigheid en zelfs foto’s en paspoorten. Verder wilden de Saoedi’s weten of mensen banden hadden met de Iraanse autoriteiten of zelfs spionnen waren.

Denemarken en Nederland riepen na de arrestatie van de ASMLA-leiders begin 2020 de Saoedische ambassadeurs op het matje vanwege de mogelijke link tussen Saoedi-Arabië en de separatistische organisatie. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken liet toen weten dat een spionageaanklacht in Nederland niet aan de orde was.

De Saoedische ambassades in Den Haag en Kopenhagen hebben niet gereageerd op verzoeken tot wederhoor van Argos en DR.