Argos
50 jaar kernsplijting/kernenergie.
50 jaar kernsplijting/kernenergie.
Argos over het politieke gescherm met inherent veilige centrales is bedrog en de tijdelijke opslag van afval in Borsele zal waarschijnlijk minder tijdelijk zijn dan men wil doen geloven.
Inleidende teksten:
TEKST 1.
Afgelopen woensdagavond. In de, wat vergane glorie, maar toch nog sjieke zalen van Pulchri Studio, aan de Lange Voorhout in Den Haag, verzamelen zich zo'n honderdvijftig leden van de Netherlands Nuclear Society. Zo'n beetje alle vooraanstaande personen uit het Nederlandse nucleaire circuit zijn hier bijeen om een feestje te vieren. Precies 50 jaar geleden immers, werd onder de tribunes van een voetbalstadion in Chicago voor het eerst een beheerste kettingreactie op gang gebracht met behulp van uranium en grafiet. Het natuurkundig experiment, uitgevoerd door de Italiaanse fysicus Fermi, lukte en daarmee was werelds eerste kernreactor een feit. Nu vijftig jaar later zijn ruim vierhonderd kernreactoren in 26 landen in bedrijf. Bij elkaar leveren die een zesde van de elektriciteit op aarde.
Als het aan de op het feestje verzamelde kernenergie freaks ligt zal dit aandeel nog veel groter worden. U hoorde prof. dr Rietjes zojuist pleiten voor de bouw van nog eens 150 kerncentrales. Toch is kernenergie nog steeds zeer omstreden. Zo'n 80% van de Nederlandse bevolking is tegen de bouw van nieuwe kerncentrales. Na het ongeluk met de kerncentrale in Tsjernobyl houdt de atoomlobby zich tijdenlang muisstil en de Nederlandse regering stelt de beslissing over de bouw van nieuwe kerncentrales in Nederland uit tot na de verkiezingen in 1994. Het is kortom een moeilijke tijd voor de atoomadepten hier bijeen. President of the Netherlands Nuclear Society en tevens directeur van de kerncentrale in Dodewaard, Hans Arnold, memoreerde in zijn welkomstwoord aan de barre tijden.
TEKST 2.
Behalve het vrij onschuldige feestje in Pulchri zijn er de afgelopen dagen opeens meer tekenen dat de atoomlobby weer aan het opkrabbelen is. Het lijkt wel of de 50-ste verjaardag van de kernenergie wordt aangegrepen om de renaissance van de kernenergie in Nederland aan te blazen. Zo mocht minister Andriessen van Economische Zaken deze week in de Volkskrant, zonder enige journalistieke tegenspraak, bijna een hele pagina volschrijven onder de kop: "Angst voor kernenergie is begrijpelijk maar onnodig".
Nog onverwachter is de radicale breuk met het verleden die PvdA-fractievoorzitter Woltgens in zijn gisteren uitgekomen boek 'Lof van de politiek' presenteerde. Woltgens schrijft daarin rekening te houden met de mogelijkheid dat de PvdA zijn afwijzende standpunt over het gebruik van kernenergie in de toekomst zal moeten herzien.
Er zijn nog meer tekenen dat het tij aan het keren is.
Vorige week organiseerde de afdeling kerntechniek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs een symposium over nieuwe reactorontwerpen en de veiligheid van deze nieuwe types centrales. Op aandrang van de Tweede Kamer is in het kader van het Programma Instandhouding Nucleaire Kompetentie, het zogenaamde PINK project, een studie gedaan naar veiliger reactortypen, de tweede en derde generatie of ook wel passief dan wel inherent veilige centrales genoemd, die nu nog op de tekentafel liggen maar wellicht in de toekomst in Nederland gebouwd zouden kunnen worden. Binnen de politieke wereld zijn de verwachtingen over deze inherent veilige centrales hoog gespannen. Wellicht zal het dan eindelijk lukken de publieke opinie om te krijgen, zo denk men.
Toch bleken de deskundigen bijeen bij het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs een stuk minder enthousiast. We spraken na afloop met, ook daar dagvoorzitter, Hans Arnold, directeur
van de kerncentrale in Dodewaard. Een gesprek waarin de kwetsbaarheid van de techniek in meerdere opzichten centraal staat.
TEKST 3.
Niet alleen de nucleaire techneuten kwamen de afgelopen tijd bijeen rond hun bijna dood gewaande geesteskind kernenergie. Ook de aan de kant van de tegenstanders ontstond er weer beweging. In het Zeeuwse Borssele, onder de rook van Nederlands grootste kerncentrale, belegde de stichting 'Leefbaar Zeeland' twee weken geleden voor het eerst sinds jaren een discussieavond over kernenergie. Een van de deelnemers aan het debat was het CDA-Tweede Kamerlid Ad Lansink. Lansink staat bekend als een fervent voorstander van kernenergie en is voor zijn partij al sinds jaar en dag woordvoerder op het gebied van kernenergie. In de volgende kabinetsperiode moet er echt zo snel mogelijk een beslissing vallen over de bouw van nieuwe kerncentrales in Nederland, zo liet hij zijn Zeeuwse gehoor weten.
TEKST 4.
..
TEKST 5.
Tijdens de bijeenkomst van het koninklijk instituut van ingenieurs wordt bevestigd wat kringen rondom minister Andriessen ons al eerder voorspelde. Eigenlijk is al dat gedoe over inherent veilige centrales niet meer dan een façade om de Tweede Kamer gerust te stellen. Minister Andriessen en zijn ambtenaren hebben al jaren in hun hoofd welk type kerncentrale ze in Nederland willen bouwen. Het wordt de SBWR centrale van het Amerikaanse concern General Electric.
Op de KIVI bijeenkomst treffen we ook de directeur Generaal Energie van het ministerie van Economische zaken, de heer Dessens. Maar als we hem na afloop een paar vragen willen stellen blijkt hij met grote haast vertrokken. Daarom bellen we nog maar even met hem.
Ook het ministerie van economische zaken ontkent sinds deze week niet meer dat, wanneer er in 1994 besloten zal worden tot de bouw van een nieuwe kerncentrale dat dat dan een beetje verbeterde versie van het op dit moment gangbare type centrale zal zijn. Geen inherent veilige centrale dus.
Maar hoe zit het dan met de toezegging van Lubbers, zo willen we van Dessens weten, de toezegging zoals door Lubbers gedaan vlak naar de ramp in Tsjernobyl, dat Nederland alleen nog nieuwe centrales zou bouwen wanneer deze absoluut, maar dan ook absoluut veilig zijn.
TEKST 6.
Op het industrieterrein bij het Zeeuwse dorpje Borssele staat middenin de vlakte een gloednieuw kantoorgebouw. Erachter liggen een aantal grote opslagloodsen. Het complex wordt afgeschermd door een waterpartij en een hekwerk met prikkeldraad. In de verte zijn de draaiende wieken van een aantal windmolens zichtbaar en aan de andere kant van de weg die door het industrieterrein inloopt, steken de schoorstenen van de kerncentrale omhoog. Dit zijn de gebouwen van de COVRA, de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval. Sinds november van het vorig jaar is dit de centrale opslagplaats voor al het Nederlandse kernafval. In de opslagloodsen komt niet alleen het radioactieve afval te liggen dat afkomstig uit de twee Nederlandse kerncentrales in Borssele en Dodewaard, maar ook het nucleaire afval uit ziekenhuizen, laboratoria en industrie.
In de Nederlandse discussie over kernenergie was het probleem van het nucleaire afval jarenlang een van de belangrijkste argumenten tegen kernenergie. Het gevaarlijke afval blijft immers duizenden jaren radioactief en hoe kun je dat op een verantwoorde manier opslaan, zonder gevaar voor de toekomstige generaties. Het was altijd de bedoeling dat dat diep onder de grond zou gebeuren, in zoutkoepels bijvoorbeeld. Maar dat is nog steeds heel omstreden. De bovengrondse opslag bij de COVRA lijkt nu de nieuwe oplossing te zijn. In Borssele ligt nu nog alleen laag- en middelradioactief afval, maar vanaf 1994 wordt bij de COVRA ook het hoogradioactieve afval afkomstig uit de kerncentrales opgeslagen.
Verslaggever Gerard Legebeke reisde deze week naar Borssele en kreeg een rondleiding van COVRA-directeur Codee.
TEKST 7
De ontvangsthal waar de vaten met radioactief afval de COVRA worden binnengereden, komt uit op een lange gang, met aan weerszijden grote deuren. Daarachter liggen de opslagruimtes en de verwerkingsinstallaties. We bezoeken het nieuwe, blinkend schoon gepoetste COVRA-gebouw op een gedenkwaardige dag: vandaag wordt voor de eerste keer onverwerkt afval aangevoerd dat hier verwerkt gaat worden. Dat wil zeggen geschikt gemaakt voor jarenlange opslag. Een monteur is de verwerkingsinstallatie nog aan het testen.
TEKST 8
De gebouwen van de COVRA op het Zeeuwse industrieterrein zijn niet alleen gloednieuw, maar ook ruim bemeten. Ze lijken duidelijk op de groei gebouwd.
TEKST 9
U hoort het, wat COVRA-directeur Codee betreft, hoeft Nederland zich over het afvalprobleem niet meer druk te maken. Dat probleem is met de start van de COVRA in Borssele opgelost. En daarmee is volgens hem ook een argument tegen kernenergie verdwenen. Het woord is nu aan de politici, vindt Codee. Sommige van die politici lijken het met hem eens te zijn. Woordvoerder Ad Lansink van het CDA bijvoorbeeld. Twee weken geleden hield die een inleiding op een discussieavond in hetzelfde Zeeuwse Borssele. Een avond, georganiseerd door de stichting 'Leefbaar Zeeland', waarin de tegenstanders van de COVRA en de andere nucleaire activiteiten in Borssele zich hebben verenigd. Luistert u naar Lansinks oplossing voor het afvalprobleem.
TEKST 10
Langdurige interim-oplossing, zo noemt CDA-Kamerlid Lansink de opslag bij COVRA, met andere woorden: voorlopig definitief. Borssele zit de komende honderd jaar aan de nucleaire afvalbelt vast. En dat alles pal naast Nederlands enige echte kerncentrale. Het begin, zo lijkt het, van een compleet kernenergiepark. Dat is ook het bange vermoeden van Erica van Zunderen, voorzitter van de Stichting 'Leefbaar Zeeland' en al jarenlang actief tegen de nucleaire activiteiten rondom Borssele.