Van de zesjescultuur tot het toegeven aan verlokkingen: veel problemen van onze tijd kunnen worden verholpen worden met een beetje meer discipline, zo betoogt filosoof Marli Huijer in haar boek Discipline. Overleven in overvloed.

De problemen van het gebrek aan discipline zijn vaak in het nieuws, al worden ze misschien niet zo expliciet genoemd. Zo hebben we bijvoorbeeld een ongezonde leefstijl en zitten we veel te lang achter de computer of televisie. Gebrek aan zelfbeheersing leidt tot ongematigd seksueel of agressief gedrag. Studenten halen hun studie niet en hebben last van keuzestress. Steeds meer scholieren belanden door overmatig alcoholgebruik in het ziekenhuis en de KNVB zag zich genoodzaakt een campagne voor meer respect in het voetbal op te zetten na de dodelijke afloop van een geweldsincident.

Toch wordt discipline vaak nog als een vies woord gezien, vanwege negatieve gebeurtenissen uit het verleden die ermee in verband staan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het gehoorzamen aan opdrachten van Duitse soldaten voor gruwelijke daden gezorgd. En denk ook aan de gevolgen van het celibaat in de katholieke kerk, dat leidde tot veel (machts)misbruik. Sinds de emancipatiegolf in de jaren ’60 is vrijheid dan ook een waarde geworden waar we graag onze identiteit aan ontlenen.

Helaas blijkt dat vrijheid niet altijd het beste uit de mens haalt, zo betoogt Marli Huiijer in haar boek. Het valt namelijk niet mee om stuurloos in een vrije samenleving doelen te behalen. Juist door gecorrigeerd te worden train je zelfbeheersing. Ook relaties onderhouden wordt makkelijker, wanneer je je aan afspraken houdt.

Discipline is niet voorbehouden aan een politieke stroming: ‘Linkse denkers willen met discipline het neoliberalisme beteugelen. Rechts vindt het een probaat middel tegen de anti-autoritaire opvoeding.’ Marli Huijer zwengelt dan ook een debat aan dat iedereen in de samenleving aangaat.

Schrijver Rinus Spruit, die eerder een boek schreef over zijn vader die rietdekker was, portretteert in zijn roman Een dag om aan de balk te spijkeren Maarten Rietgans, de zoon van een keuterboer, die bang is voor vrouwen.

Uit het artikel van Wim Brands, elders op de Boekensite: 'Dodelijk verlegen is hij, (...). Spruit zet direct aan het begin van zijn roman de toon: jongste bediende Maarten Rietgans was op het kantoor van de Boerenleenbank hele dagen sprakeloos. Hij zei nooit iets, alleen als men hem wat vroeg, gaf hij antwoord. De meisjes op de bank waren eraan gewend geraakt, ze zagen hem als een soort huisdier, ze zouden hem missen als hij er niet meer was.

Hij is niet alleen dodelijk verlegen, hij wil ook het allerhoogste, zeer goed zijn in wat hij doet. (...)

Het was niet makkelijk, vertelde Spruit me, om zichzelf te herscheppen tot Maarten Rietgans; hij dwong zich om weer naar dat urenlange zwijgen te luisteren. En wat het schrijven bemoeilijkte: hij probeerde nader tot zijn vader te komen, zijn vader die maar niet begreep waarom zijn zoon zo anders was. Waarna hij terloops iets zei waarmee hij volgens mij onbewust de schoonheid van zijn boek onder woorden bracht. Misschien gaat het boek nog wel veel meer over die vader die tijdens het schrijven zo dichtbij kwam dat ik hem hoorde ademen.

Een eenzame die ons van zijn eenzaamheid verlost.'

In de serie Smaakmakers tipte Wim dit boek al: