ecocide is een misdaad volgens nieuwe Belgische wet

Terwijl het bewustzijn van het klimaatprobleem groeit, gaan grote bedrijven nog vaak de fout in. Vanuit burgers klinkt een steeds luidere roep om een wet die ecocide (ernstige en langdurige milieuschade op grote schaal) als misdaad ziet. In België kreeg zo’n wet onlangs groen licht: ecocide kan worden bestraft met boetes tot 1,6 miljoen en gevangenisstraffen tot 20 jaar.

Tekst Doortje Nieuwenhuijzen Beeld Fien Leeflang

In de praktijk zal de wetgeving in België weinig veranderen: het toepassingsgebied is klein omdat het alleen betrekking heeft op federale milieubevoegdheden, namelijk schade in de Noordzee en schade door radioactieve straling. Greenpeace laat weten liever gezien te hebben dat de wet breder toegepast zou kunnen worden zodat ook dingen als ontbossing en lucht- en waterverontreiniging bestraft zouden kunnen worden. Wel benadrukken ze het belang van deze stap in de richting van wettelijke erkenning van ecocide wereldwijd. 

België is een van de eerste landen waar ecocide voor de wet strafbaar is. De wet sluit goed aan bij het EU-akkoord dat op 16 november 2023 bereikt werd over de herziening van de ‘Richtlijn milieucriminaliteit’. Dit akkoord draagt lidstaten op om milieumisdrijven die vergelijkbaar zijn met ecocide zwaar te bestraffen. Met de herziene Europese richtlijn wordt zowel de gezondheid van mensen als het milieu beter beschermd. Ook in Nederland is kort na het EU-akkoord door Partij voor de Dieren een wetsvoorstel ingediend dat ecocide strafbaar stelt. 

Onlangs is aangifte gedaan tegen het opzettelijk lozen van PFAS-stoffen in het milieu sinds 1967 door het bedrijf Dupont/Chemours. Het OM startte een strafrechtelijk onderzoek. Als de Nederlandse wet wordt aangepast naar het Europese akkoord kan dat van grote invloed zijn op de zaak Dupont/Chemours. Niet alleen de stem van mensen die geschaad zijn door het bedrijf wordt gehoord, ook de stem van de natuur is luid en moet worden nageleefd. Het is te hopen dat de EU-richtlijn snel gevolgd wordt door nationale wetgeving die meer praktisch en minder symbolisch is zodat grote vervuilers zoals Dupont/Chemours de natuur niet langer kunnen negeren.